این بار رئیس جمهور ایران محمود احمدی نژاد کوتاه نمی آید. گرچه یکبار در مبارزۀ قدرت با روحانیت مجبور شد دندان بر جگر بگذارد و وزیر برکنار کردۀ اطلاعات را به فشار رهبرانقلاب علی خامنه ای دوباره به دولت راه دهد. اما اکنون در تهران راجع به فرد دیگری گفتگو می شود. احمدی نژاد این بار وزیر نفت خود مسعود میرکاظمی را برکنار کرده است. باز هم روحانیون به شدت از او انتقاد می کنند. اما رئیس جمهور مصمم است تا اطلاع ثانوی این بخش را خود اداره کند.

این اقدام برای احمدی نژاد در درجۀ اول به این منظور است که در کوتاه مدت توجه مردم را از ناکامی سیاست اقتصادیش منحرف کند. با این استدلالِ مردم پسند که دستگاه اداری باید کوچک شود تاکنون سه وزیر را برکنار کرده و می خواهد حوزه های کاری آنها را با وزارتخانه های دیگر ادغام کند.

علاوه بر وزیر نفت میرکاظمی، وزیر تعاون و وزیر صنایع نیز حکم های برکناری خود را دریافت کرده اند به گونه ای که اکنون فقط ۱۷ وزیر وجود دارد. ادغام وزارت بسیار ثروتمند نفت با وزارت نیرو که تقریباٌ قادر به پرداخت نیست به رئیس جمهور کمک می کند تا سیاست ناکام انرژی خود را پرده پوشی کند.

اما بویژه کار جانبی به عنوان وزیر نفت، صحنۀ دیگری در اختیار رئیس جمهور قرار می دهد. برای اولین بار بعد از پیدایی جمهوری اسلامی، ایران ریاست اوپک را در اختیار گرفته است. سیاستمدارِ ضدغربی احمدی نژاد که مخالف افزایش تولید نفت است می تواند در گردهمایی اوپک خود را در معرض توجه جهانیان قرار دهد. ممکن است برای اولین بار در ژوئیه وقتی وزیران نفت اوپک در وین گرد هم می آیند این اتفاق بیفتد.

علیه قوانین جمهوری

ظاهراٌ احمدی نژاد از این بابت نگرانی ندارد که شورای قدرتمند نگهبان می خواهد سر راهش سنگ اندازی کند. در این میان حتی آیت اللهِ تندرو احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان و حامی سرسخت رئیس جمهور، به شاگردش هشدار داده که وی باید تغییر در کابینه را با تصویب مجلس انجام دهد.

به باور جنتی آنچه احمدی نژاد انجام می دهد مخالف قوانین جمهوری اسلامی است. اخیراٌ شورای نگهبان هشدار خود را تکرار کرد که احمدی نژاد اجازۀ ادارۀ وزارت نفت را ندارد. اما فردِ هشدار گرفته از این بابت غمی به خود راه نداد. معاونش فاطمۀ بداغی خبر داد رئیس جمهور بر سر تصمیم خود است. خود احمدی نژاد دیگر اظهارنظر نکرده است.

اینها همه بخشی از مبارزۀ قدرت است. در اصل دستیازی به درآمد نفتی که احمدی نژاد می خواهد در اختیار گیرد، رهبر مذهبی را برازنده است. رئیس جمهور با سرسختی در این فکر است که اختیارات خود را افزایش دهد و بدین ترتیب از نفوذ روحانیت بکاهد. احمدی نژاد می خواهد برای زمان بعد از سال ۲۰۱۳ که دیگر نمی تواند نامزد ریاست جمهوری شود مسیر را مشخص کند. مایل است رئیس دفتر و پدر همسر پسرش اسفندیار رحیم مشایی جانشین او شود. اما وی در نزد روحانیت منحرفی خطرناک است.

وفاداری نمایشی

مشایی با اغراق، ملی گرایی را بالاتر از هویت اسلامی ایران می گذارد. هنوز فراموش نشده که رحیم مشایی در گذشته در صحبت از یهودیان و اسرائیل تفاهم نشان داده بود. از این رو تصادفی نبود که ماجرای مشایی آخرین دور مبارزۀ قدرت را در ایران آغاز کرده است.

وزیر اطلاعات مصلحی، تنها روحانی در هیأت دولت، دستور داده بود صحبت های تلفنی رئیس دفتر احمدی نژاد شنود شود. وقتی رئیس جمهور خبر یافت فوری مصلحی را برکنار کرد، اما رهبر انقلاب به او دستور داد تصمیم خود را برگرداند. احمدی نژاد به جایی اینکه این خواسته را انجام دهد یازده روز غیبش زد و در انظار آفتابی نشد. وقتی از تحریمش دست کشید که همۀ نمایندگان مجلس از او خواستند به دستور رهبرانقلاب احترام بگذارد.

وی سپس در تلویزیون به خامنه ای اعلام وفاداری کرد. وی گفت رهبر برای او مانند «پدر عزیز و عادل» است. اما وی عنوان برازندۀ خامنه ای را که طبق قانون قدرتش مطلق و از سوی خداست بر زبان نیاورد. معلوم است که احمدی نژاد دیگر این شأن را برای خامنه ای قائل نیست، چرا که همواره اختیارات روحانیت را برای خود مطالبه می کند – نه تنها در امور دنیوی بلکه حتی در مسائل دینی. اینگونه است که احمدی نژاد در نگاه روحانیون پیوسته خوف آورتر می شود.

رئیس جمهور خونسرد می ماند

احمدی نژاد به عنوان اولین اقدام بعد از پیروزی در انتخابات در تابستان ۲۰۰۵ از جمکران در قم دیدار کرد که شیعیان ایران بازگشت مهدی و نجات جهان را در آنجا انتظار می کشند. در این فاصله آزاد راه بزرگی پایتخت تهران را به جمکران وصل می کند. هرچه باشد مهدی باید فوری در تهران باشد. احمدی نژاد خود را کسی می داند که راه ظهور را آماده می کند، و امام جماعت نهاد ریاست جمهوری داده بود فیلمی دربارۀ ظهور امام دوازدهم شیعیان مهدی بسازند و پخش کنند. وی را در ابتدای ماه مه بازداشت کردند.

حتی آیت الله قدرتمند محمد تقی مصباح یزدی که همانند احمدی نژاد معتقد به بازگشت مهدی است و از قرار بیشترین نفوذ مذهبی را بر رئیس جمهور دارد نگران است که رحیم مشایی رئیس جمهور را «سحر و جادو» کرده باشد. به گفتۀ مصباح در نتیجه احمدی نژاد دیگر به ولایت خامنه ای اعتقاد ندارد بلکه او را به چالش می خواند و همواره راه خود را می رود.

اما هرچه بیشتر روحانیت به صراحت با رحیم مشایی مخالفت می کند بخت او که دخترش همسر پسر رئیس جمهور است برای جایگزینی احمدی نژاد کاهش می یابد. بااین وجود احمدی نژاد خونسردی خود را حفظ می کند. گرچه قدرتش را مدیون لطف خامنه ای است، اما دینش به قدرت سیاسی و اقتصادی و نظامی سپاه پاسداران و شبه نظامیان بسیج بیشتر است. از این رو مبارزه بین خامنه ای و احمدی نژاد مبارزه بین روحانیت و مراکز قدرتی هم هست که پیوسته برقدرتشان افزوده شده است.

* از: راینِرهِرمان / در: فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ

در قسمت «از دیگران» مقالات درج شده می‏تواند با نظرگاه‏های حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) هم‏خوانی نداشته باشد. مقالات درج شده در این قسمت برای آگاهی‏رسانی و احترام به نظرگاه‏های دیگراندیشان می‏باشند.

---------------------------

از سامانه حزب و صفحه رسمی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) در فیس بوک دیدن کنید.

---------------------------