در آخرین دهۀ قرن بیستم، پس از فرو ریختن دیوار برلن و متعاقب آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به نظر میرسید جنگ سرد به پایان رسیده است. چنین نیز بود. جنگ سرد اول با پیروزی غرب پایان گرفته بود اما جنگ سرد دوم در راه بود.
در پایان جنگ سرد، جنگی که بلافاصله پس از خاتمۀ جنگ دوم جهانی بین فاتحان جنگ بر سر تقسیم جهان در گرفت و متفقین دیروز را در برابر هم قرار داد، آمریکا به قدرت بلامنازع جهانی تبدیل شد، حال آن که رقیب نیرومندش ـ شوروی ـ بازی بزرگ نیم قرنی را باخته و از نفس افتاده بود. خوشبینترین ناظران و تحلیلگران مسائل بینالمللی نمیتوانستند تصویر امروزی جهان را، به دنبال تنها یک دهه تحولات و تغییرات، در آئینۀ تصورشان ببینند و جنگ سرد دوم را پیشبینی کنند.
آری، دنیای ما هم اکنون جنگ سرد دوم را تجربه میکند. طرفین جنگ هماناند که بودند: شرق و غرب. آمریکا و اروپا یک طرف، روسیه و چین در طرف مقابل. اما تاکتیکها و افزار و وسایل جنگ همان نیست که بود. در جنگ سرد اول، طرفین سینه به سینۀ یکدیگر و اکثراً با هزینۀ خودشان میجنگیدند. امروزه، طرفین ترجیح میدهند مستقیماً درگیر نشوند و بار مالی جنگ را هم تا جایی که ممکن است بر عهدۀ طرفهای ثالث بگذارند.
در جنگ سرد دوم، بیشتر منافع اقتصادی و چنگ انداختن بر بازارها و منابع کشورهای جهان سوم مورد نظر است تا مقاصد سیاسی و ایدئولوژیک.
اگر در جنگ سرد اول روسیه و چین پرچمدار نبرد ایدئولوژیک محسوب میشدند و از کمونیسم به عنوان سلاح مسلکی در برانگیختن تودهها و زمینهسازی انقلابات ضد کاپیتالیستی استفاده میکردند، حالیه این هر دو کشور کلاه کپی و کت یقه بستۀ مائویی را به شال و کلاه سرمایهداری تبدیل کرده و به رقیب سرسخت کشورهای غربی در بهرهکشی از منابع ثروت دیگران تبدیل شدهاند.
در جنگ سرد پیشین، روسیه و چین بودند که ملتها را با تبلیغ و تزریق شعارهای عدالتخواهی و حقطلبی علیه حکومتهای ارتجاعی و استبدادی بر میانگیختند و متقابلاً جنبشهای مردمی از سوی حکومتهای متکی به غرب سرکوب میشد. در جنگ سرد کنونی، آمریکا و اروپا جنبشهای مردمی را حمایت میکنند و انقلابات آزادیخواهانه ضد استبدادی و ضد ارتجاعی با سد مقاومت حکومتهایی روبرو میشوند که پشتشان به حمایت روسیه و چین گرم است.
دین و مذهب در جنگ سرد اول از جنگ افزارهای اصلی غرب علیه شرق بود. کمونیسم از ماتریالیسم مایه میگرفت که با معتقدات دینی تعارض بنیادین داشت. استفاده از حربۀ دین از همان نخستین سالهای جنگ سرد برای سدسازی در برابر کمونیسم و عقب راندن کمونیستها آغاز شد. هر جا که اعتقادات مذهبی در جامعه عمق بیشتری داشت این سلاح برندهتر و کارسازتر بود. به همین سبب، در کشورهای اسلامی کمونیستها جرأت این که علناً و رسماً به تبلیغات مارکسیستی بپردازند نداشتند. احزاب کمونیست در این کشورها اغلب با نام و پوشش دیگری فعالیت میکردند و در اساسنامه و مرامنامه آنها اشاره مستقیم به مرام کمونیسم نمیشد. طبعاً دنیای غرب میکوشید در برابر اینگونه احزاب، گروهها و احزاب مذهبی را تقویت کند و مراکز و مراجع مذهبی در مبارزه با کمونیسم جایگاه ویژه داشتند.
در جنگ سرد دوم، حربۀ دین را شرق از دست غرب گرفته است و در جهت معکوس به کار میبرد. نمونۀ بارز آن را در ایران مشاهده میکنیم. انقلاب اسلامی با حمایت آشکار غرب، خصوصاً آمریکا شکل گرفت. جنگ سرد اول هنوز پایان نگرفته بود و ناکامی غرب در جنگ ویتنام و رویارویی با کوبا و انقلابات مشابه در آفریقا و آمریکای جنوبی، آمریکا را به ابداع «کمربند سبز» واداشت که براساس آن، اسلام میتوانست به عنوان عامل بازدارنده راه بر توسعهطلبی چین و روسیه لااقل در بخشی از جهان ببندد.
بر مبنای طرح کمربند سبز، غرب دست حمایت خود را از پشت «دولتهای دوست» برداشت و به نهضتهای اسلامی میدان داد، بدین امید که با روی کار آمدن دولتهای ملی ـ مذهبی موجبی برای غلبه کمونیستها و تکرار تجربۀ افغانستان در ایران و پاکستان و دیگر کشورهای مسلمان منطقه باقی نماند.
دیدیم و میبینیم که چگونه در فاصلۀ ده ساله میان جنگ سرد اول و جنگ سرد دوم، اوضاع به طرزی باور ناکردنی دگرگون شد و امروز حکومت مذهبی ایران خصم قسم خوردۀ آمریکا و یار وفادار چین و روسیه به شمار میرود.
روسیه حاضر نیست این ورق برنده را که بازی عجیب روزگار از دست حریف گرفته و به دست او داده است، ارزان از کف بدهد. بدون استفاده از مهرۀ کارآمد «اسلام انقلابی» به محوریت ایران، روسیه در شطرنج سیاسی ـ اقتصادی خاورمیانه بازنده خواهد بود، متقابلاً حکومت مذهبی ایران نیز بدون یاری روسیه و چین در برابر جنبشهای دموکراتیک متکی به حمایت غرب تاب مقاومت نخواهد داشت.
این گونه همکاری و همیاری مشفقانه در عرصۀ اقیانوس نیز بین ماهیان بزرگ تیزدندان، از قبیل کوسه ماهی، با ماهیان ریز اندام وجود دارد. کوسه ماهی، مسواک کردن دندانهای خود را برای مصون ماندن از باکتری به ماهیان بسیار کوچک میسپارد که چون قدرت شکار ندارند رزق مقسوم را از گشت زدن درون دهان و پاک کردن دندان ماهیان بزرگ شکارچی حاصل میکنند و تا زمانی که آنها کاملاً تغذیه نکرده و خارج نشدهاند دهان خود را نمیبندند!
در قسمت «از دیگران» مقالات درج شده میتواند با نظرگاههای حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) همخوانی نداشته باشد. مقالات درج شده در این قسمت برای آگاهیرسانی و احترام به نظرگاههای دیگراندیشان میباشند.
---------------------------
نظر شما در مورد مطلبی که خواندید چیست؟
از سامانه حزب و صفحه رسمی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) در فیس بوک دیدن کنید.
---------------------------
عرفان
امیدوارم در این جنگ سردی که بین عربستان و جمهوری اسلامی پیش امده بلوک غرب در راستای جنگ سرد با بلوک شرق حمایت خود را از عربستان افزایش بدهد تا بلکه جمهوری اسلامی را به زانو در بیاورند و همانطور که اقای احرار فرمودند در واقع این یه پیروزی برای انها خواهد بود و یه شکست استراتزیکی برای کمونیست ها و 100 البته دستاوردی روشن و دلنشین برای ما
October 10, 2011 05:10:42 PM
---------------------------
|