بر کسی پوشیده نیست که مشروطۀ ایران همیشه نقش اول را در سرتاسر زندگی سیاسی و افکار ملی زنده یاد داریوش همایون بازی کرده است. تعداد و شمار بسیار بالایی از بیانات، مصاحبه‌ها، گفتگوها، ... و بویژه مقالات نوشتاری که وی در باب و موضوع مشروطۀ ایران از خود بعنوان گنجینه‌ای کم نظیر بجای گذاشته است گواه و سند معتبر بر این ادعاست. کمتر مطلب و یا مقاله‌ای را می‌توان از داریوش همایون یافت که حرفی از مشروطۀ ایران در آن نباشد و نهایت اینکه اگر سازمان سیاسی مورد دلخواهش را نخست به همین نام یعنی حزب مشروطه ایران می‌شناسد حکایت از علاقۀ فافر و بسیار زیاد او به مشروطه است.

بدون تردید مطالعه و جستجو در آثار پر ارزش و ماندگار رایزن فقید حزب مشروطه ایران که در سامانه و یا سایت همین حزب به ارمغان است، می‌تواند برای مشروطه‌خواهان و علاقه‌مندان آن همیشه راه‌گشا و مثمر ثمر باشد. جملات برگزیده و سخنان انتخابی از میان بعضی از نوشته‌های داریوش همایون که در لیست و فهرست زیر آمده‌اند نمونه‌هایی هستند که هر آیینه مراجعه به آنها و تأمل بر آنان برای مشروطه‌خواهان مفید فایده بوده و خواهد بود. حال که خود اینجانب و نیز عده‌ای از دوستان بهره‌های فراوان آموزشی از این جملات برگزیده و بیانات برده‌اند، بیجا نخواهد بود این گفتارهای انتخابی جهت استفادۀ دیگر هموطنان علاقه‌مند نیز در اختیار حزبی قرار گیرند که وارث بر حق این مقوله یعنی مشروطه ایران است. فهرست ناتمام یاد شده بشرح زیر تقدیم دوستداران و علاقه‌مندان از هر طیفی که هستند می‌گردد:


1. جنبش مشروطه آنچه را که در صد ساله بعدی به آن دست يافتيم به ما داد و دست کم آغاز کرد.
2. يک جامعه عميقا سُنتی آنچه را که آسان‌تر و به دلش نزديک‌تر بود از انقلاب روشنگری و مدرنيته )جنبش مشروطه( خود گرفت. دريائی در کوزه‌ای ريخته شد.
3. ره آورد و حاصل انقلاب روشنگری و مدرنيته (جنبش مشروطه) بقدر دریا عمیق و فراوان است.
4. جنبش مشروطه و ريشه‌هائی كه، نه چندان ژرف، در جامعه ايرانی دوانيد از شگفتی‌های روزگار بود.
5. مهم آن است كه انقلاب مشروطه روی داد و ديگر ذهن ايرانی را رها نكرد و با همه ناتمامی‌ها، ايران را به راه برگشت‌ناپذير تجدد انداخت.
6. صد سال ديگر کسانی در باره پيروزی نهائی انقلاب‌مشروطه بر انقلاب‌اسلامی خواهند نوشت.
7. چگونه می‌توان از شکست جنبشی (مشروطه) سخن گفت که آرمان‌های بلندش پس از صد سال هنوز زنده است؟
8. طرح مشروطه‌خواهی زنده است و هنوز در بنياد خود اعتبار دارد و در نتيجه دچار شکست تاريخی نشده است.
9. تا ايران برپاست ميراث جنبش مشروطه‌خواهی ـ بازسازی دولت-ملت ايران در جامه مدرن آن از ممالک محروسه‌ای که هر گوشه‌اش ميدان تاخت و تاز کسی بود؛ و نوسازندگی جامعه ايرانی از آن ژرفا‌ها ـ زنده خواهد ماند.
10. يک پيروزی انقلاب مشروطه آنست که جريان زيرين پرقوتی پديد آورد که گاه‌گاه فرصت يافت و جامعه را فرو گرفت.
11. آرمان امروزی يک مشروطه‌خواه که بنا‌بر تعريف در تکاپوی مدرنيته است پويش والائی است؛ پيوستن به بالا‌ترين رده‌های انسانيت.
12. دیگر هیچ جستار جدی در تاریخ و فلسفه سیاسی و تفکر اجتماعی ایران نیست که از نگاه تازه به نقش و آرمان‌های جنبش مشروطه تاثیر نپذیرفته باشد.
13. برای مشروطه‌خواهان مسئله مرکزی، توسعه و ترقی، دموکراسی و حقوق‌بشر است و ولایت‌فقیه دشنامی به شعور و حرمت انسانی خواهد بود.
14. بازنگری جنبشی (مشروطیت) که هرچه از پیشرفت داشته‌ایم از آن داریم یک عصر تازه روشنگری را در جامعه ایرانی آغاز کرده است.
15. تجربه صد ساله ما که سراسر به جنبش مشروطه برمی‌گردد در این گوشه جهان بی‌مانند است.
16. پس از سه دهه بی‌اعتنائی اکنون به نظر می‌رسد که مشروطیت به عنوان میراث ملی همه ما پذیرفته می‌شود.
17. سُنت مشروطه‌خواهی ــ جنبشی آزادی‌خواهانه، ترقی‌خواهانه، و ناسیونالیستی _ جامعه ایرانی را از زمین قرون وسطائیش کند.
18. خواستها (آرمان‌ها) اصلی مشروطه‌خواهان: دفاع از یکپارچگی و یگانگی‌ملی، مردمسالاری و حقوق‌بشر (دمکراسی لیبرال،) عدم‌تمرکز حکومتی، عدالت اجتماعی، توسعه همه سویه جامعه، آزادی و ترقی.
19. جنبش (مشروطه) و پیروزی که نخستین در بیرون از اروپا بود چشمان جهانی را خیره کرد و کتاب‌ها و مقاله‌ها درباره Constitutional_Revolution ایران نوشتند.
20. جمهوری‌اسلامی آنتی‌تز مشروطه است.
21. انقلاب‌مشروطه بزرگ‌ترین چالش‌گر (آلترناتیو) انقلاب‌اسلامی است.
22. مشروطه‌خواهی با اعتبار‌ترین جایگزین مذهب سیاسی و حکومتی است.
23. پاره‌ای جمهوری‌خواهان به همراهی همپالگی دوم خردادی آمده‌اند و می‌کوشند از قدرت مشروطه بکاهند.
24. مشروطه را نمی‌توان به مشروط فروکاست.
25. آرمان‌های آزادی و ترقی مشروطه نشان داده که از مشروطه‌خواهان بی‌اعتنا به دمکراسی، آزادی‌خواهان بی‌اعتنا به ترقی، و تحریف کنندگان آزادی و ترقی هردو، دیرپای‌تر است و اگرچه در ١۳۵۷ یک دور را به دشمنان هرچه آزادی و ترقی است باخت امروز خار چشم آنان شده است.
26. هرچه از پیشرفت داشته‌ایم از جنبش مشروطیت داریم.
27. جنبش مشروطیت رنسانس و عصر جدید (سده 17) و عصر روشنگری ایران همه با هم بود.
28. مشروطه به ما جامعه سیاسی روشنفکری و افکار عمومی بخشید؛ همچنانکه آشنائی با فرایافت جرم سیاسی به معنی دگراندیشی را.
29. انقلاب مشروطه ایران (۱۹۰۹-۱۹۰۶) نخستین خیزش دمكراتیك مردمی در جهان سوم است كه توانست یك قانون اساسی را بر پادشاهی مطلقه ، باز برای نخستین بار، تحمیل كند .
30. جنبش مشروطه نه تنها يك انقلاب ‏دمكراتيك بلكه آغازگر جنبش تجدد يا نوگری (‌مُدرنيته) ايران شناخته شده است.
31. جنبش مشروطه نيروی بر انگیزاننده جامعه ايرانی در راه پر دست‌‏انداز پيشرفت بود و همچنان هست.‏
32. هنوز مشروطه‌‏خواهی در بنیاد خود بهترين طرح يا پروژه برای ايران به‌شمار می‌رود.‏
33. مشروطه‌خواهان از هر گرايش، با همه كژروی‌ها و كوتاهی‌های‌شان، ‏خدمتی به كشور خود كردند كه هرچه می‌گذرد نمايان‌تر می‌شود.‏
34. بازنگری ‏گسترده‌ای در فلسفه و شيوه‌های مشروطه‌خواهان از همان نخستين سال‌های ‏انقلاب اسلامی آغاز، و به عنوان مشروطه نوين، پايه برنامه سياسی حزب مشروطه ايران شد.
35. ..

در قسمت «از دیگران» مقالات درج شده می‏تواند با نظرگاه‏های حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) هم‏خوانی نداشته باشد. مقالات درج شده در این قسمت برای آگاهی‏رسانی و احترام به نظرگاه‏های دیگراندیشان می‏باشند.

---------------------------

از سامانه حزب و صفحه رسمی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) در فیس بوک دیدن کنید.

---------------------------