به سالهای بعد از جنگ بازگشته‌ایم و چانه زنی بر سر تقسیم جهان.

در سال 1944 رهبران سه کشور فاتح جنگ دوم جهانی ـ فرانکلین روزولت، وینستون چرچیل و ژوزف استالین ـ برای تصمیم گیری درباره دنیای بعد از جنگ، در «یالتا» یکی از شهرهای ساحلی دریای سیاه گرد آمدند. چیزی به پایان جنگ نمانده بود. جنگی که به مدت پنج سال دنیا را به خاک و خون کشانده بود و منطق حکم می‌کرد برای اجتناب از تکرار آن فاجعه و استقرار صلحی پایدار، طرحی نو افکنده شود. تشکیل نهادی نوین به نام سازمان ملل متحد، به عنوان ناظر بین‌المللی و نگهبان صلح، حاصل مذاکرات یالتا بود. اما به چه دلیل این سازمان که اکنون 67 سال بر عمرش می‌گذرد، با وجود گسترش قابل ملاحظۀ آن از جنبه‌های مختلف، قادر نیست نقشی قاطعانه و تعیین کننده در حفظ صلح و امنیت جهان ایفا کند؟ به دلیل این که سودای توسعه طلبی قدرت‌های بزرگ همچنان بر آرمانهای صلح طلبی غلبه دارد.

در کنفرانس یالتا، سه مرد با خصوصیات متفاوت، آینده جهان را طراحی کردند. در هر مورد، پس از چانه‌زنی‌های زیاد، ظاهراً به توافق رسیدند اما در بسیاری موارد این توافقها هرگز عملی نشد. نگاهی به مذاکرات یالتا نشان می‌دهد که استالین، همان وقت که به موعظۀ روزولت درباره حقوق بشر و دموکراسی گوش می‌داد فکرش جای دیگری بود و دنیای آینده را جز آن می‌دید که در رؤیاهای رئیس جمهور خوشباور آمریکا می‌گذشت.

در گزارش کنفرانس یالتا آمده است که یکی از موارد اختلاف بین استالین و روزولت، پذیرفتن سهم فرانسه بود. آن زمان هنوز در چین و فرانسه، دولت‌های بعد از جنگ تشکیل نشده بود ولی چرچیل، حق فرانسه می‌دانست که به عنوان یکی از شرکای پیروزی شناخته شود. استالین با پیشنهاد چرچیل مخالفت کرد و با اوقات تلخی گفت من مطلقاً مخالف حضور فرانسه در کمیسیون کنترل نیروهای متفقین در آلمان هستم. سهم فرانسه در شکست آلمان کمتر از لهستان و یوگسلاوی است. فرانسه در این جنگ چه کرده و در کدام نبرد بزرگ شرکت داشته است؟ مگر نه این بود که فرانسه دروازه‌های خود را به روی آلمانی‌ها گشود و در پاریس از هیتلر استقبال کرد؟ اگر فرانسوی‌ها در مقابل هیتلر مقاومت کرده بودند شوروی و انگلستان این اندازه متحمل خسارات و تلفات در جنگ نمی‌شدند.

با وجود این چرچیل دست از اصرار برنداشت و گفت پذیرفتن فرانسه به عنوان یکی از کشورهای اشغال کننده آلمان و در عین حال نپذیرفتن این کشور در کمیسیون کنترل متفقین بر آلمان بعد از جنگ، توهین و تحقیری بی‌مورد نسبت به فرانسوی‌هاست و در آینده موجب بروز مشکلاتی خواهد شد. شما نمی‌توانید منکر این واقعیت شوید که فرانسه بزرگترین کشور همسایۀ آلمان است و نمی توان آن را در تعیین سرنوشت آلمان به حساب نیاورد. باید به فرانسه کمک کنیم تا موقعیت خود را به عنوان یک کشور بزرگ بازیابد.

بحثی که درباره فرانسه درگرفت یک نمونه از مباحثات کنفرانس یالتا بود که در موارد دیگری هم تکرار شد با این تفاوت که در مورد فرانسه، بین آمریکا و انگلیس توافق نظر وجود داشت و در پاره‌ای موارد آمریکایی‌ها با انگلیسی‌ها نظر موافق نداشتند.

در سر میز شام، وقتی روزولت جام خود را با شعار «احترام به ملت‌های کوچک» بلند کرد، استالین گفت یعنی شما قبول می‌کنید که آلبانی در مجامع بین‌المللی از حقوق برابر با آمریکا برخوردار باشد؟ این، سه کشور ما هستند که باید دربارۀ صلح و سرنوشت آینده جهان تصمیم بگیرند نه دیگران. عقاب می‌تواند به سایر پرندگان اجازه خواندن بدهد ولی نمی‌تواند از آنها تبعیت کند!

فرانسه، به برکت وجود ژنرال دوگل و جمهوری پنجم که او بنیاد گذاشت، در کوتاه زمان قدرت خود را بازیافت و در نهایت امر، در عداد پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت. این پنج کشور، بر مبنای تصمیمات «یالتا» و اساسنامۀ سازمان ملل، ضامن حفظ صلح و امنیت جهانی شناخته می‌شوند و با آن که ده عضو غیردائمی بر اعضای شورای امنیت افزوده شده است، هر کدام از آنها می‌توانند با استفاده از حق «وتو» هر گونه اقدام ناحقی را در صورتی که نفعشان اقتضا کند، توجیه و تسجیل کنند. نمونه‌اش را هم اکنون در توجیه و تنفیذ آشکار روسیه از برخورد وحشیانۀ رژیم سوریه با معترضان سوری شاهدیم. دولتی شهرهای کشورش را به بهانۀ سرکوب شورش اعتراضی مردم بمباران می‌کند و زن و مرد و کودک را هدف بمب و گلوله قرار می‌دهد و سازمان ملل متحد نمی‌تواند برای پایان دادن بدین فاجعه راهی پیدا کند و کاری صورت دهد چون پوتین با چکمۀ استالین پشت سر بشار الاسد ایستاده است و می‌گوید دست حمایتم را از پشت او بر نمی‌دارد مگر آن که بیائید، بنشینیم و دنیا را از نو تقسیم کنیم.

در قسمت «از دیگران» مقالات درج شده می‏تواند با نظرگاه‏های حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) هم‏خوانی نداشته باشد. مقالات درج شده در این قسمت برای آگاهی‏رسانی و احترام به نظرگاه‏های دیگراندیشان می‏باشند.

---------------------------

از سامانه حزب و صفحه رسمی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) در فیس بوک دیدن کنید.

---------------------------