در این روز در سال 1285 هجری (30 دسامبر 1906 میلادی) مظفر الدین شاه قاجار مصوبه قانون اساسی را كه با اجرای آن نظام حكومتی ایران « پارلمانی» می شد امضاء كرد و ده روز بعد هم درگذشت. این قانون دارای 51 اصل بود كه بعدا و چندبار اصلاحیه هایی به نام «متمم» بر آن اضافه شد. طرح قانون اساسی سال 1906 میلادی كه عنوان آن را در آن زمان «نظامنامه» گذارده بودند به جای مجمع موسسان، توسط چندحقوقدان و سیاستمدار انشاء، و در مجلس شورا كه اعضای آن نیز به صورت خاص تعیین شده بودند تصویب شده بود و احتمالا نفوذ خارجی در تدوین آن بی تاثیر نبود. طبق استاندارد جهانی، طرح هرقانون اساسی و اصلاحیه های آن پس از تصویب در مجمع مربوط باید به رفراندم سراسری گذارده شود تا ام القوانین یک ملت گردد.

نخستین جلسه مجلس شورا در كاخ گلستان تشكیل شده بود كه بعدا به میدان تاریخی بهارستان منتقل شد و بربالای سردر مجلس علامت «عدل مظفر» را نصب كردند زیرا كه مظفر الدین شاه گفته بود كه مشروط كردن اختیارات شاه و دولت (سه قوه حکومتی) و تعیین رئیس قوه مجریه (در آن زمان نخست وزیر) با تمایل و رای اعتماد مجلس، آرزوی قلبی و همیشگی او بوده است. علامت «عدل مظفر» كه یك شیئ ملی و تاریخی است و مفهوم آن «پیروزی عدالت» هم می تواند باشد پس از پیروزی انقلاب در بهمن ماه 1357، دیگر در محل خود دیده نمی شود!.

مروری برتاریخ مشروطیت ایران نشان می دهد كه اعضای پارلمان ایران را تقریبا همیشه طبقه خاصی تشكیل می دادند و یا كسانی بودند كه نامشان آشنا بود و یا این كه كوشیده بودند مردم با نام آنان آشنا شوند. سوء استفاده های گوناگون و برگزاری نادرست و سوء جریان انتخابات در طول دمکراسی ایران که داستانی طولانی و رنج آور است باعث شده است که ایرانیان آنطور که باید به اهمیت رای و مشارکت در انتخابات پی نبرده و یا آن را جدی نگیرند. از سال 1359 به این سوی نیز به دلیل كمبود رسانه حرفه ای و مستقل در ایران، مردم آن چنان كه باید با جزئیات دمكراسی و فرضیه های آن آشنا نشدند. تحولات پس از انتخابات خرداد 1388 که نخستین اعتراض جدّی به انتخابات بوده ممکن است ایرانیان را متوجه اهمیت "رای" و انتخابات کرده و مشارکت در انتخابات بعدی وسیعتر و با چشم و گوش باز و دقت کامل باشد.

اصحاب نظر نبود دادگاه قانون اساسی در ایران را که به شکایات مربوط به نقض اصول قانون اساسی رسیدگی ماهوی کند یک نقص در تاریخ دمکراسی معاصر ایران دانسته اند.

پیش از قانون اساسی سال 1906 هم ایران در دوره های متعد دارای دمکراسی بود. در دوران حکومت اشکانیان (از سال 247 پیش از میلاد تا سال 228 بعد از میلاد)، ایران یک دمکراسی بود و مجلس (مهستان) داشت و تعیین جانشینان شاهان (ولیعهدها)، سایر مقامات ارشد، تصمیمات مهم و ضابطه مالیات ها باید به تصویب مهستان می رسید. در دوران اشکانیان همین مجلس چندبار شاه وقت را عزل کرده بود.

در دوران معاصر، محمدعلی شاه نخستین فردی بود كه به رعایت قانون اساسی سوگند یاد كرد و شاه شد، ولی زودتر از همه زیر سوگند خود زد و مشروطیت را تعطیل كرد.

در قسمت «از دیگران» مقالات درج شده می‏تواند با نظرگاه‏های حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) هم‏خوانی نداشته باشد. مقالات درج شده در این قسمت برای آگاهی‏رسانی و احترام به نظرگاه‏های دیگراندیشان می‏باشند.

---------------------------

از سامانه حزب و صفحه رسمی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) در فیس بوک دیدن کنید.

---------------------------