سخنرانی آقای نیشتر (نام مستعار) از مبارزان ایران‏دوست مقیم داخل ایران

چه دانستم که گردابی مرا ناگاه برباید
چو کشتی‏ام دراندازد میان قلزم پرخون
زند موجی برآن کشتی که تخته تخته بشکافد
که هر تخته فرو ریزد ز گردش‏های گوناگون
نهنگی هم برآرد سر خورَد آن آب دریا را
چنان دریای بی‏پایان شود بی‏آب چون هامون

از آنجا که موضوع "مسائل روز و اوضاع داخلی کشور" در نظر گرفته شده است، لازم به توضیح می‏دانم که درپرداختن به این موضوع، پیش از آنکه به بیان دیدگاه‏های شخصی بپردازم، رویکرد جامعه و برداشت عمومی را از وضعیت کنونی کشور بازگو می‏کنم. ناگفته پیداست که منظور آن بخش از جامعه است که شخصاً با آن در ارتباط هستم و نه صدور احکام کلی.
از انزوای سیاسی و تحریم‏های جهانی علیه جمهوری‏اسلامی و نیز پیامدهای آن برای میلیونها ایرانی آگاهیم و نیازی به تکرار واضحات نیست، اما جامعه نسبت به این وضعیت چه موضعی دارد؟ جامعه‏ای که بیشترین آسیب را از این وضعیت تحمل می‏کند.
از دید من جامعه به شدت و به طرز غیر عاقلانه‏ای نسبت به وضعیت کنونی خوشبین است. یعنی با وجود فشار سنگینی که بر گرده خود احساس می‏کند و بر سفره‏اش نمودار است، هنوز حاضر به پذیرش بحران نیست و هنوز زندگی در شرایط فوق‏العاده را باور نکرده است.
گمان می‏کنم مهمترین مسأله‏ای که باعث شده مردم تنگنای کنونی را ادامه فشارهای همیشگی ناشی از حکومت بدانند و نه یک بحران جدی، آنست که جامعه در فریب‏کاری هسته‏ای جمهوری‏اسلامی اسیر شده است. جامعه درست به مانند عوامل حکومتی به شدت شعارزده است و علیرغم آنکه هزینه جاه‏طلبی‏های هسته‏ای حکومت تنها و تنها بر دوش جامعه است، اما همین جامعه با وجود نارضایتی از وضعیت، اما چندان از شعارهای تو خالی و فریبکارانه رژیم دور نیست و همچنان تحت تأثیر شعارهای مبالغه‏آمیز حکومتی است.
هنوز در این پندار است که قدرت‏های جهانی با زورگویی مانع از دستیابی ایران به فناوری‏های نوین هستند و یا حتی اینکه چرا دیگران مسلح به بمب اتم باشند ولی ما نه؟! جامعه از تفاوت قایل شدن میان منافع ملی و شعارهای ایده‏آلیستی ناتوان است و کنشگران سیاسی و اپوزیسیون جمهوری‏اسلامی نیز در برابر بمباران تبلیغاتی رژیم، واکنش و روشنگری مناسبی جهت آگاه‏سازی مردم نداشته است. رژیم نیز از عمق ناآگاهی مردم بیشترین بهره را می‏برد و با سر دادن شعارهایی با رنگ و لعاب ناسیونالیستی، می‏کوشد تا ظرفیت جامعه را برای تحمل هزینه ماجراجویی‏هایش افزایش دهد.
جدا از شرایط بحرانی کنونی، موضوع مهتر چشم‏انداز آینده در صورت ادامه این روند می‏باشد. جامعه همانگونه که درک درستی از بحران کنونی ندارد و با خوشبینی غیرعاقلانه‏ای به وضعیت امروز می‏نگرد، نسبت به مخاطرات پیش رو نیز طبیعتاً آگاهی چندانی ندارد و از دو زاویه کلیشه‏ای به سرانجام کشمکش‏های چندین ساله هسته‏ای می‏نگرد: بطور کلی برخی بر آن هستند که این کشمکش‏های چندین ساله اساساً دروغین و غیر جدی بوده است و گروهی نیز در نهایت حتی در صورت و خیم شدن سرنوشت مذاکرات هسته‏ای، نوشیدن جام زهری دیگر را واپسین راهی می‏دانند که همیشه برای حکومتگران گشوده است و حکومتگران نیز در صورت اقتضا، از آن رویگردان نیستند.
جامعه همچنان اسیر در شعارزدگی بیمارگونه، روی توان نظامی و دفاعی حکومت حساب باز کرده است و تحت تأثیر شعارهای دروغین رژیم حمله نظامی به ایران را چندان محتمل نمی‏داند و حتی درصورت وقوع برای پیروزی حکومت بخت بالایی قایل می‏باشد؛ پندار خامی که تنها و تنها بر پایه شعار استوار است و در آن کوچکترین سنجش توان تجهیزاتی و انسانی دو سوی نبرد لحاظ نشده است.
در نتیجه با جامعه‏ای روبرو هستیم که هرچند از حکومت و نیز شرایط زندگی‏اش ناراضی است، اما با شعارهای این حکومت همراه است، و این شعارزدگی همان محملی است که به واسطه آن، جمهوری‏اسلامی همواره هزینه اقداماتش را به جامعه تحمیل کرده است.
بر این پایه جامعه نه بحران کنونی را هنوز باور کرده است و نه نسبت به آینده آن نگران است. در همه یکساله گذشته، اعلام هر تاریخی برای مذاکره جمهوری‏اسلامی با گروه 1+5 از سوی جامعه به عنوان تاریخ توافق و صلح و رفع تحریم‏ها و ... پنداشته شده است و همچنان جامعه در این پندار روزگار می‏گذراند و در یک کلام جامعه بیش از آنکه حمله نظامی بیگانه را محتمل بداند، نوشیندن جام زهر توسط حضرات را ممکن می‏پندارد.
از دیگر سو، بنا به دلایلی که خارج از موضوع کنونی است، بنیان‏های اخلاقی جامعه فروپاشیده و ارزش‏های انسانی به شدت رنگ باخته است. جامعه از این بلوغ و رشد یافتگی به شدت به دور است که ضمانت حصول منافع فردی را تحقق منافع اجتماعی بداند و از اینرو مردم در یک رویکرد منفعت‏طلبانه کوته بینانه صرفاً به دنبال منافع لحظه‏ای و فردی خویش هستند و همانگونه که ناتوان از آن هستند که منافع فردی را در گرو منافع اجتماعی بدانند، از درک تبعات مخاطرات اجتماعی بر زندگی شخصی خویش غافل هستند.
نتیجه آنکه بجای تلاش برای پیشگیری از مخاطرات اجتماعی و نیز مبارزه با فشارهای فراگیر موجود، بیشتر در اندیشه درگیر نشدن شخصی در معضلات می‏باشند. نگرش کوته‏بینانه و مسمومی که نه به رفع تنگناهای اجتماعی می‏انجامد و نه مصونیت زندگی شخصی آنها را تضمین می‏کند.
نتیجه چنین رویکردی است که با وجود تحریم‏های فلج کننده اقتصادی، مردم بجای مؤاخذه حکومت و واکنش به آن، در اندیشه آن هستند که چگونه در تعامل با دیگران کاستی‏ها اقتصادی خود را به شیوه‏های نامشروع مرتفع کنند و هر کس بر آن است تا بار فشارهای اقتصادی را به دوش دیگری بیندازد. رویکردی که هرگز به رفع بحران اقتصادی از کشور و یا واداشتن حکومت به تغییر رویکردهای ماجراجویانه‏اش – که عامل اصلی این بحران می‏باشد – نمی‏انجامد.
نتیجه همین رویکرد منفعت‏طلبانه و کوته‏بینانه است که تحریم‏های اقتصادی بجای آنکه جامعه را به نافرمانی مدنی و اعتراض مسالمت‏آمیز در برابر سیاست‏های ماجراجویانه رژیم وادارد، بنیان‏های اخلاقی را بیش از پیش سست می‏کند.
اما جدا از پنداشت عمومی نسبت به اوضاع ایران، واقعیات موجود چندان جایی برای امیدواری نمی‏گذارد.
در سطح جهانی جمهوری‏اسلامی هیچ پشتوانه درخور توجهی ندارد. نزدیکترین دوستان آنان روسیه‏ای است که به همه قطعنامه‏های تصویب شده علیه ماجراجویی‏های هسته‏ای رژیم رأی مثبت داده است و چین که در گیر و دار تحریم‏های نفتی، حاضر به پرداخت بهای زیر قیمت نفت ایران هم نیست.
در سطح منطقه نیز جمهوری‏اسلامی در انزوای مطلق بسر می‏برد. روابط با کشورهای عربی و سرآمد آنها عربستان در تیره‏ترین وضعیت است و حتی بهار عربی نیز نتوانسته است تأثیر مثبتی بر مناسبات جمهوری‏اسلامی با دولت‏های اسلام‏گرای نوظهور داشته باشد.
در سطح منطقه، با نزدیکی مواضع عربستان و دیگر کشورهای عربی به ترکیه، به شاهد ائتلافی هستیم که بیگمان در هر منازعه سیاسی و غیر سیاسی جمهوری‏اسلامی را با شکست قطعی روبرو خواهد کرد؛ چرا که هم از نظر روابط و مناسبات دیپلماتیک و هم از نظر توان اقتصادی و هم از نظر توان نظامی مطلقاً برتر از جمهوری‏اسلامی است و اتفاقاً همگی از نظر مذهبی نیز در تقابل ایدئولوژیک با بنیاد تشیع جمهوری‏اسلامی هستند.
سوریه نیز که تنها رژیمی است در عین دشمنی صریح با ایران و ایرانیان، از دوستان جمهوری‏اسلامی به شمار می‏آمد رسماً از پرتگاه سقوط سرازیر شده است و تنها هنوز به زمین نخورده است و در پی آن امکان پشتیبانی "غیر معنوی" از حزب الله لبنان نیز محدود خواهد شد.
انتقال دفتر حماس از سوریه به قطر نیز پیام روشنی دارد و با گذر زمان، تمایز رویکردهای حماس با سیاست‏های جمهوری‏اسلامی محتمل‏تر خواهد شد.
اما با همه این تنگناهای خارجی، و نیز علیرغم فروپاشی اقتصادی داخلی، جمهوری‏اسلامی تا بدینجای کار نشان داده است که در برنامه‏های ماجراجویانه هسته‏ایش کمترین نرمشی به خرج نمی‏دهد؛ چه بسا اگر از چشم‏انداز مسئولان رژیم به مسأله نگاه کنیم نیز پافشاری بر جاه‏طلبی‏های ماجراجویانه هسته‏ای تنها راه بقا باشد. آن هم برای حکومتی که اهرم‏های اعمال هژمونی‏اش را در منطقه از دست رفته می‏بیند و نیز هزینه ماجراجویی‏هایش را بر گرده جامعه‏اش تحمیل می‏کند.
در سوی دیگر، قدرت‏های جهانی نشان داده‏اند که بر خلاف مسأله حقوق بشر و بحث دموکراسی، در زمینه ماجراجویی‏های هسته‏ای جمهوری‏اسلامی به جد نگران هستند و برای متوقف کردن آن مصمم می‏باشند؛
جدیتی که در دو سوی این کشمکش دیده می‏شود جایی برای خوشبینی‏های خیالی درباره آینده ایران نمی‏گذارد؛ به ویژه که دستکم تا به امروز نه عزمی در جامعه دیده می‏شود برای بدست گرفتن سرنوشت خویش و احساس مسئولیت در برابر آن، و نه درکی در اپوزیسیون دیده می‏شود برای چاره‏جویی و ارایه راهکار به جامعه. اپوزیسیونی که طبیعتاً از بیماری‏های شایع در جامعه چندان بدور نیست!

---------------------------

از سامانه حزب و صفحه رسمی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) در فیس بوک دیدن کنید.

---------------------------