بیرون آمدن از سه جهان ما

آنان که ۱۱سپتامبر را آغاز دوره تازه ای می دانند حتا اگر مبالغه کنند حق دارند . ۱۱ سپتامبر را اگر هم ”نباشد می باید سرآغاز دوره دیگری کرد. نمی باید گذاشت بیداری بر خطری که جهان را تهدید می کند و اراده ”جنگیدن با آن کاستی گیرد. ما به عنوان نیروئی که برای نوسازندگی جامعه و فرهنگ خود پیکار می کنیم در ”جنگی که برای ریشه کنی تروریسم بین المللی در گرفته است سود مستقیم داریم. ”
” تروریسم بین المللی نام دیگر بنیادگرائی یا احیاگرائی اسلامی است ــ جنبشی که از دو سده پیش، بیشتر به ”زور، در پی پاک کردن جهان اسلام از نفوذ فرهگ باختری و باز آوردن عصر طلائی اسلام یا دوران کشور ”گشائی اعراب بوده است. تنها سرچشمه دیگر تروریسم بین المللی مافیای مواد مخدر است که هنوز در این ”زمینه فعال نشده است. هزاران تروریست، پرورش یافتگان آموزشگاهها و رسانه هائی که توده های میلیونی ”اسلامی را برای زیستن در بینوائی مادی و فرهنگی آماده می کنند و بجای هر احساس مسئولیت و خواست ”بهروزی(پویش خوشبختی) با کینه به دیگران بار می آورند، آماده اند جان خود را برای نابودی آن دیگران فدا ”کنند. هستی هائی که هیچ سودی حتا برای خودشان ندارند هستی دیگران را به رایگان برباد می دهند.”

” ایرانیان با این تروریسم سر و کار دیرینه دارند. نخستین گروه تروریستی اسلامی پس از اخوان المسلمین ”مصر در ایران پایه گذاری شد(فدائیان اسلام،) و نخستین کشتار جمعی تروریستهای اسلامی، بیست و چهار سال ”پیش از مرمرکز بازرگانی جهانی نیویورک در سینما رکس آبادان روی داد. تروریسم اسلامی در ابعاد وصورت ”کنونی اش با گروگانگیری دیپلمات های امریکائی در تهران آغاز گردید و در بیست و دو سال گذشته، رژیم ”آخوندی در بسیاری از پر کشتار ترین حملات تروریستی، مستقیم و غیر مستقیم دست داشته است. تروریسم بین ”المللی سالها پیش از طالبان نخستین بار در ایران به قدرت رسید و جمهوری اسلامی هنوز بزرگترین دولت ”پشتیبان تروریسم بشمار می رود. ”

” امروز تروریستها و پشتیبانان شان هرکدام و به شیوه خود زیر فشارند. جمهوری اسلامی در ۱۱ سپتامبر ”دستی نداشت و اکنون کسی با آن کاری ندارد. ولی نمی توان تصور کرد که پیکار جهانی ضد تروریسم در جبهه ”نظامی، یا به مرزهای افغانستان محدود بماند. تا پای تروریسم رژیم اسلامی در خاور میانه بریده نشود ائتلاف ”ضد تروریستی دست بردار نخواهد بود.و ادامه برنامه تسلیحات اتمی آن فوریت بیشتری به این رویاروئی خواهد ”داد. پس از تهدید آشکار مرد نیرومند رژیم به افکندن بمب اتمی اسلامی بر اسرائیل، ذینفع ترین "لابی" های ”جمهوری اسلامی نیز سپید کاری روی واقعی آن را دشوار خواهند یافت. وظیفه ماست که ماموریت آنها را ”دشوارتر سازیم. ”

” دنیا نیز می باید مانند مردم ایران به این نتیجه برسد که پیکار قدرت در این حکومت بهر جا که می توانست ”کشیده است و انتظار بیشتری از آن نمی توان داشت. رقابت دو گروه نابرابر هواداران ولایت فقیه، یکی پر ”قدرت و مصمم و دیگری کم توان و بی جرئت و با همه پشتیبانی مردمی، نومیدی همگانی را به بار آورده است. ”بهترین عناصر دوم خرداد در زندان از سوی یاران نیمه راه رها شده اند. جناح سرکوبگر در کار باز گرفتن ”مواضع از دست داده است و اگر جمهوری اسلامی تا انتخابات بعدی بپاید بقایای دوم خرداد را نیز در میان ”سرخوردگی عمومی برخواهد چید. ”

” متقاعد کردن غرب به بیهودگی امید بستن به دوم خرداد با استدلال های متداول پاره ای مخالفان که سیاست ”را با شعبده اشتباه می گیرند میسر نیست. ذهن پیچیده و کارکرده غربی را نمی توان به کوره راه های عاطفی ”ایرانی که جهان را بازیچه می گیرد و خود بیشتر بازیچه جهان است کشید. سیاستگر و روشنفکر غربی ”رویدادها و دگرگشت ها را با ابزارهای جامعه شناسی و نه تئاتری می سنجد. اصرار بر اینکه دنیا پنج شش سال ”در ایران تماشاگر بازی آخوندهای حیله گر بوده است هر چه هم بر دلهای ما خوشایند افتد بخش با اعتبار تر ”سخن ما را سست خواهد کرد. ”

” در ایران ما با شکست پیکار اصلاحات از درون نةام روبرو هستیم که چند گاهی ممکن می نمود، و ما نیز ”به عنوان مخالفان هر رنگ و درونه مذهبی در زندگی سیاسی جامعه خود از هر اندازه پیشرفت آن خوشنود می ”بودیم و آن را به حال پیکار خود سودمند می دیدیم. اکنون موازنه نیروهای حکومتی به طور قاطع به سود ”مافیای حزب اللهی است. پدر خوانده اصلی مافیا و سیاستگزار آن در شورای مصلحت ... در کار آن است که ”ساعت را به پیش از دوم خرداد برگرداند. او برای ناممکن کردن برقراری رابطه با امریکا به دست رئیس ”جمهوری کنونی، و نیز جلوگیری از روند صلح اسرائیل و فلسطین امنیت ملی ایران را با تهدید اتمی صریح خود ”به خطر افکند؛ که نشان می دهد پیکار قدرت چه اندازه جدی است و یک طرف در این پیکار تا کجا حاضر است ”برود. سازندگان افکار عمومی و سیاستگران در غرب اگر هم تا کنون به این نتیجه نرسیده باشند دیر یا زود ”خواهند رسید و ما با چنین نگرش و استدلالی بهتر می توانیم توهمات آنان را برطرف کنیم.”

” جنگ ریشه کنی تروریسم بین المللی که دامنه اش به ایران نیز خواهد رسید و ما نمی باید بگذاریم به حمله ”به خاک ایران بکشد، بر جنبه فرهنگی پیکار ما تاکید می گذارد. ایران به عنوان یک کشور جهان سومی، خاور ”میانه ای ، و اسلامی، تا حدودی خود را درگیر این جنگ می یابد. تروریسم اسلامی یک پدیده جهان سومی، ”خاور میانه ای، و اسلامی است. مسئله ایران را نیز در همین سه صفت ما می باید جستجو کرد. ما در چنین ”وضع تاسف آوریم زیرا با روحیه جهان سومی می اندیشیم، با معیارهای خاور میانه ای زندگی می کنیم، و اجازه ”داده ایم که جامعه ما با صفت اسلامی تعریف شود. نگرش و ارزشهای ما جهان سومی و خاور میانه ای و ”اسلامی است و همینیم که بوده ایم. اگر می خواهیم از این سرنوشت ناشاد بدرآئیم می باید حتا اگر جغرافیا مان ”را نمی توانیم دست بزنیم از جهان معنوی خود مهاجرت کنیم

” جهان سومی بودن واژه دیگری برای واپس ماندگی است. آنان که در دهه پنجاه اصطلاح سه جهان را سکه ”زدند حق داشتند. جهان غرب، جهان اول بود که پیشرفت در آن نه یک امر اکتسابی، نه نتیجه سیاستها و تصمیم ”های یک گروه یا دوره معین، بلکه امری ذاتی بود که از کارکرد عادی جامعه بر می خاست. جهان بینی مردمان، ”سازمان اجتماعی، و نظام سیاسی در خدمت آن بود. جهان دوم، سرزمین های پشت پرده های گوناکون ــ آهنین، ”نئین(برای کشورهای کمونیست و بامبو خیز آسیائی) ــ کشورهای پیشرفته ای بودند که به رغم خود توسعه می ”یافتند. سیاستهای از بالا و اقتصاد فرماندهی و شبکه سرکوبگری، آنها را در مسیرهای تعیین شده چنان پیش ”می راند که همزمان به هردو جهان بالا و پائین خود شبافت می یافتند. از هزاران تلفات سربازان شوروی در ”جنگ افغانستان تنها دو در صد به تیر دشمن و دیگران از بیماری جان دادند. بهداشت و سطح زندگی در ”کشوری که شعر مسعود سعد را به یاد این مسافر می آورد: "زی زهره برده دست و به مه برنهاده پای" با هر ”کشور جهان سومی دیگر پهلو می زد؛ و فساد به پایه ای می رسید که امریکائیان بخشی از سلاحهای مجاهدین ”را از ارتش اشغالی شوروی می خریدند ــ رکوردی در حد بد ترین جهان سومی ها.”

” جهان سوم به مانگان از کاروان گفته می شد؛ جامعه هائی که در صورت به پیشرفته تران ماننده می شدند و ”در باطن در تالاب قرون وسطائی خود مانده بودند، و مانند بسیاری افریقائیان و خاور میانه ای ها ــ بد تر از ”همه خود ما ــ فرو تر می رفتند. سرزمین هائی زندانی گذشته های دست برداشتنی و عادتهای ذهنی که تار ”عنکبوت های سنتهای نامربوط را برگردشان بیشتر می پیچید. جهان سومی ستمدیده و قربانی بود، بی هیچ ”کوتاهی و گناه. ستمدیدگی اش به آشنائی اش با غرب برمی گشت. غرب زورمند زورگو که می خواست شیوه ”زندگی او را تغییر دهد، و منابع ش را بهره برداری کند. اما شیوه زندگی او سراسر به زورگوئی و به توازن ”دقیقی میان مرگ همیشه حاضر و زندگی بی بنیاد بستگی می داشت و منابعش بیهوده افتاده بود. غرب آزادی او ”را می گرفت، که در چنگ اقلیتهای فرمانروای ش بیز بهره ای از آن نمی داشت.”

” برخورد با قدرتهای استعماری، جهان سوم را متوجه واپسماندگی خود کرد ولی مسئولیت این واپس ماندگی ”به زودی به گردن همان قدرتهائی افتاد که به ملاحظه منافع خود در کار نوسازندگی کشورهای جهان سومی ”بودند(انگلستان از میان قدرتهای استعماری، روشنرایانه ترین سیاستها را داشت و مستعمرات ان در فردای ”استقلال، از زیر ساختهای آموزشی و حقوقی تکامل یافته تر و سازمانهای مدنی گسترده تری برخوردار بودند.) ”واپس ماندگی مستعمرات ریشه های هزار ساله داشت و اصلا به همان دلیل مغلوب شده بودند؛ ولی برای جامعه ”هائی که با فرایافت مسئولیت بیگانه بودند آسانتر می بود که رابطه را وارونه کنند. از مفان این کشورها چند ”تائی هشیارتر بودند و فرصت را برای رسیدن به غرب غنیمت شمردند. دیگران هر چه گذشت به قدرت مشیت ”آسای غرب بیستر چسّیدند و و خود را عروسک هر روزی آن دانستند و ساختند.”

” اندیشه آزادی، جهان سومی را رها نمی کرد: آزادی از قدرت استعماری و آزادی به مفهومی که از غرب می ”آموخت. اما این پویش آزادی با اقتدارگرائی سنتی می آمیخت. رهبران آزادی دربرابر توده های نا آگاه خود ”همان ناشکیبائی را نشان می دادند و توده ها آماده بودند که به آزادی از استعمار بسنده کنند. آزادیخواهی ”عموما در همان فردای پیروزی پیکار ضد اشتعماری پایان می یافت و آن پیکار نشان خود را بر فرایند سیاسی ”پس از پیروزی می گذاشت. سازش ناپذیری و بهره گیری از عواطف برانگیخته به بالا ترین درجه که در پیکار ”ضد امپریالیستی سودمند افتاده بود هنجار(نرم) پیکار سیاسی پس از امپریالیسم نیز گردید.”

” ما در ایران با صورت اسلامی و خاور میانه ای جهان سوم سروکار داریم. اسلامی بودن پیشاپیش به ”معنای داشتن تصور بسیار محدودی از آزادی و محدودیت فردی است که با یکدیگر می آیند. به عدوان یک ”جامعه اسلامی و نه جامعه ای از مردمانی که بیشترشان مسلمان اند، ما در فضای بسته تری بسر می بریم. ”جامعه اسلامی جامعه تقدیس شده است ــ فساد در آن به هر درجه معمول چنین جامعه هائی برسد. نظام ارزشها ”و نهاهای ریشه دار آن را زیر نور اندیشه آزاد نمی توان برد. جامعه اسلامی در هر مرحله ای باشد بالقوه یک ”عنصر آخرالزمانی نیرومند در آن هست: سرنوشت از پیش تعیین شده ای دارد؛ آینده و رستگاری نهائی اش در ”بازگشت به گذشته ای است بالاتر از هر چه بوده است و خواهد بود؛ همواره یک جایگزین تصوری با اعتبار، ”برتر از همه برای هر جهان بینی و سیاست شکست خورده، در ژرفای جامعه هست. ”

” جامعه اسلامی در جهان سومی بودن ش پابرجا تر از دیگران است. اگر در یک جامعه جهان سومی، باورها ”و نظام ارزشها راه بر پیشرفت می گیرند جامعه های اسلامی مققررات تقدیس شده اش را نیز بویژه در زمینه ”حیاتی حقوق بشر بر آن می افزاید. اداره جامعه بر پایه شریعت، آن را به همه جا هائی که در عربستان و ایران ”و افغانستان های جهان دیده ایم می تواند برساند ولی به مدرنیته نخواهد رساند. از دهه هشتاد سده نوزدهم ”کوشش اندیشه وران اسلامی از هر رنگ برای آشتی دادن مدرنیته و شریعت بیهوده مانده است. می توان با ”ندیده گرفتن در اینجا و کش دادن در آنجا مشکل لحظه را حل کرد ولی هیچ کس نتوانسته است یک پایه تئوریک ”برای مدرنیته در اسلام بیابد. (نظریه قبض و بسط شریعت، که یک نمونه ندیده گرفتن و کش دادنی است که از ”آن سخن رفت، تنها زمینه ای برای بررسیهای اسلام شناسان فراهم کرد و در دانشگاههای غربی برد بیشتری از ”جامعه و سیاست ایران یافت). مدرن کردن اسلام آرزوی محال کسانی که بن بست را می یابند و باز همان را می ”جویند مانده است.”

” یک مشکل دفگر جامعه اسلامی، احساس برتری است که دگرگونی را نه تنها نالازم بلکه ناپسند می نماید. ”جهان سومیان دیگر می دانند که می باید بر راه و رسم غرب بروند و نمی توانند. آنها اگر با غرب دشمنی هم ”داشته باشند برتری اش را انکار نمی کنند. دلبستگی شان به ارزشها و سنتهای خود دست و پا گیر است ولی ”کمتر به تفاخر می کشد. در جامعه اسلامی یک رگه نیرومند رقابت با تمدن غربی از همان نخستین برخوردها ”جنبش تجدد را مانع شد و به بیراهه افکند. پس از آنکه دریافتند ایستادگی بیهوده است و چاره ای جز گرفتن از ”غرب نیست به اقتباس پرداختند، ولی برای آنکه بهتر بتوانند پیش روی خیزاب غربی شدن دیواری بکشند و ار ””"هویت" و ارزشهای برتر خود دفاع کنند. بحران پایان ناپإیر مدرنیته در جامعه های اسلامی، تلاش محکوم به ”شکست دگرگون شدن برای همان گونه ماندن بوده است ــ نه همان می مانند، نه دگرگون می شوند.”

” همه استدلالها در لزوم اقتباس جنبه های سودمند تمدن غرب در عین نگهبانی سنتها و ارزشهای اصیل و ”یکی دانستن هویت ملی با آن سنتها و ارزشها از همین احساس برتری بر می خاست. می دیدند که واپس افتاده ”اند و از عهده بر نمی آیند ولی دست از آنچه در درجه اول مسئول واپس ماندگی شان بود برنمی داشتند. از ”تمدن برتری که از خوار شمردنش خسته نمی شدند اسباب مادی اش را می گرفتند تا برضد ارزشهائی که آن ”تمدن و اسباب را ممکن ساخته بود بکاربرند. ”

” جهان سومی و جزئی از جهان اسلامی بودن را خاور میانه ای بودن چنان تکمیل می کند که دیگر، در بیرون ”از افریقا، پائین تر نمی توان رفت. خاور میانه بیش از یک اصطلاح مبهم جغرافیائی، و مانند جهان سوم یک ”حالت ذهنی است. خاور میانه ای اگر مسلمان و عرب هم نباشد به غرب ستیزی، بویژه امریکا ستیزی و یهود ”ستیزی که بر آن سرپوش ضد صهیونیسم می گذارند شناخته است. او اگر هم انگشتی برضد غرب تکان ندهد از ”تاریخ خود ــ تاریخی که مانند همه جهان بینی او "سوبژکتیو و گزینشی است ــ احساس دشمنی با غرب را ”آموخته است. کشاکش فلسطین و اسرائیل که کهن ترین و پیچیده ترین کشاکش جهان است او را یک سویه و ”یک پارچه ضد اسرائیلی و تقریبا بنا بر تعریف، ضد یهودی کرده است. حالت مظلوم و قربانی جهان سومی اش ”با احساس مظلومیت و قربانی بودن اسلامی و خاور میانه ای تقویت شده است. او هیچ مسئولیتی ندارد و از ”بابت شوربختی خود طلبکار دیگران است. اروپا، غرب، امریکا، شرکتهای چند ملیتی، امپریالیسم، سرمایه ”داری و اکنون جهانگرائی، مسئول گرفتاریهای اویند ــ اگر چه آن گرفتاریها و ریشه های شان به سده های پیش ”برگردد. هر رویدادی در جهان، بویژه اگر فاجعه آمیز باشد، به دست و اشاره آنهاست.) چند در صد مردم در ”خاور میانه ۱۱ سپتامبر را توطئه خود امریکا نمی دانند و به اصالت نوار فاتحانه بن لادن باور دارند؟) طبع ”آسان پسند خاور میانه ای رفتن به ژرفا و رسیدن به بلندا را دشوار، اگر نه ناممکن ، می سازد.”

” ذهنی که نمی تواند در باره دین با همه پنجه ای که بر زندگی مادی و معدوی جامعه انداخته است به آزادی ”بیندیشد؛ و سیاستی که همه اش توطئه و مظلومیت است؛ و فضای "انتلکتوئلی" که با شعار و دروغ و نیمه ”حقیقت آغشته است چه برای والائی اندیشه و عمل می گذارد؟ برای رسیدن به والائی می باید توانائی برونرفت ”از عادتهای ذهنی و خرد متعارف و مدهای روز را یافت. ولی فرهنگی که شهادت را بالا ترین ارزشها کرده ”است از شهامت بی بهره است و از بیرون شدن از متعارف می هراسد . روشنفکر در این فرهنگ با حکومت ش ”آسان تر در می افتد تا با همگنان ش. اگر مال اندوزی، انحراف سیاستگران چنین جامعه هائی است عوامزدگی، ”انحراف روشنفکران آنهاست(هردو گروه می توانند به آسانی از یکدیگر تقلید هم بکنند.) ”

* * *”

” ما بر رویهم در این سه جهان زیست می کنیم و همراه هر سه به پایان راه رسیده ایم. حال و روز ما نیاز به ””"شرح خون جگر" ندارد. جهانهای ما نیز در تشنجات بحران " گذار"ند. جهان سوم که در افریقای سیاه کامل ”ترین تعریفش را می یابد با نا امیدی هراس آور موقعیت خود روبروست. ادامه شیوه ها و روحیه های جهان ”سومی، فاجعه هائی مانند سومالی(که کابینه هشتاد نفری آن به تازگی استغفا کرد) یا کنگو( که حکومت ش در ”غارت منابع ملی با نیروهای اشغالی خارجی در مسابقه است) یا زیمبابوه یکی از پایتخت های ایدز در جهان) را ”گسترده تر خواهد کرد. جهان اسلامی در واپسین ایستادگی خود دربرابر مدرنیته، کارش به ولایت فقیه و بن ”لادن و طالبان کشیده است. جمهوری اسلامی در ایران کمر آن را از نظر سیاسی شکست. اکنون کمر آن در ”افغانستان از نظر نظامی شکسته است. اسلام به عنوان دینی که با وجدانیات افراد سر و کار دارد آینده خود را ”خواهد داشت؛ اما دیگر به عنوان یک تمدن نمی تواند غرب را چالش کند. اسلام بطور روز افزون پناهگاه ”رژیمهای فاسد استبدادی است که مار بنیادگرائی را در آستین می پرورند. در خاور میانه ترکیب محافظه کاری، ”سودازدگی(ابسسیون) فلسطین، و اسلام به عنوان هویت ملی، جامعه های هرچه بیشتری را دارد به بنیادگرائی ”محکوم می کند.”

” ما در این سه جهان بیگانه شده ایم. جامعه ما به پایه ای از پیشرفت رسیده است که باید بتواند معنی ”مسئولیت را بفهمد؛ اسلام را در سیاست و اداره جامعه راه ندهد؛ و از گیر سیاستهای خاور میانه ای رها شود. ”باشنده این سه جهان بودن به ما جز فرو تر رفتن در سطح های پائین تر تمدن جهانی نداده است. ما سزاوار ”زندگی بهتری هستیم و اجباری نداریم که خود را در سطح این مردمان نگهداریم. جهان سومی می تواند همچنان ”در سنتهای خود دست و پا بزند و رستگاری اش را دست نیافتنی تر گرداند؛ جهان اسلامی می تواند به اسلام به ”عنوان هویت ملی و جافگزین استراتژیهای شکست خورده خود بنگرد و واپس ماندگی اش را ژرف تر سازد. ”خاور میانه ای می تواند هر چه بخواهد مسئولیت شکستهای خواری آور سیاست و فرهنگ خود را به گردن ”امریکا و اسرائیل بیندازد و آینده خود را گروگان مسئله فلسطین کند.”

” ما دیگر نمی حواهیم با این ملتها یکی شناخته شویم؛ نمی خواهیم جهان سوم معیار پیشرفت ما، جهان اسلام ”تعریف کننده فرهنگ ما و خاور میانه چهار چوب سیاسی ما باشد. هویت ملی ما به هیچ بخشی از فرهنگ ما ”بستگی ندارد. ما در این فرهنگ می توانیم و می باید بسیار دست ببریم و کمترین باکی در زمینه هویت نداشته ”باشیم. آنها که فرو ماندگان سه جهان ما نیستند پیوسته در بازنگری و نوسازی فرهنگ پویای خویش اند و ”هویت شان آسیبی نمی بیند. فلسطین به ما مربوط نیست و ما هیچ بدهی به فلسطینی و عرب نداریم. به قول ”فرخی"جهان پر شغب و شور" است و دلیلی ندارد که در این میان فلسطین مهم ترین مسئله ما باشد. اصلا ملتی ”که جوانان ش کلیه خود را می فروشند و پدران فرزندان شان را، و می باید همه انرژی اش را برای توده های ”درمانده اش صرف کند از کجای خودش می تواند برای کمک به دشمنانی بزند که سپاسی هم نمی گزارند؟

” آینده ملت ما اگر قرار است بهتر از اکنونش باشد در بیرون آمدن از این دنیا هاست: پشت کردن به جهان ”سوم، بیرون زدن از خاور میانه، فراموش کردن اسلام به عنوان یک شیوه زندگی و نه یک رابطه شخصی با ”آفریننده جهان. ما می باید اروپائی و جهان اولی بشویم زیرا در اصل چیزی از آنها کم نداریم. ایرانی هر جا ”باشد به مجض آنکه به ابزارهای فرهنگی غرب دست می یابد خود را به غربیان می رساند. ما از جهان سومی ”های دیگر سبکبار تریم. تجربه میلیونها ایرانی مهاجر و تبعیدی در دو دهه گذشته این را ثابت کرد.”

” جهان اسلامی هیچگاه جهان ما نبوده است، آنگونه که برای عربهاست. ما همواره ایرانی مانده ایم و نه آن ”دویست سال تاراج و کشتار و ویرانی سیستماتیک را برای نابود کردن عنصر ایرانی فراموش کرده افم و نه هزار ”پانصد سال بزرگی پیش از آن را. اسلام دفن بسیاری از ما هست ولی موجودیت ما نیست. ما با عربها بیش ار ”اینها تفاوت داریم. موضوع برتری و فروتری نیست. موضوع، تفاوتی است که ۱۴۰۰ سال اسلام نتوانسته ”است آن را بزداید.”

” خاور میانه را می باید به شکست خوردگانی واگذاشت که که در هر شکست دلایل تازه ا برای چسبیدن به ”عوامل اصلی شکستهای خود می یابند. خاور میانه وزنه ای بر بال پرواز ماست و هیچ چیز بیرای عرضه کردن ”به ما ندارد. یک گنداب واقعی فرهنگی و سیاسی است که باید پای مان را از آن بیرون بکشیم. خاور میانه را، ”چنانکه بقیه جهان سوم را، می باید شناخت و با آن رابطه درست داشت ولی راه ما از همه آنها جداست. ایران ”فردا را هم امروز می باید باز ساخت. پیکار فرهاگی را که ما به عنوان یک حزب سیاسی بدان اولویت داده ایم ”در همین فضاهای آزاد می توان دنبال کرد و به ایران کشاند. ما در این پیکار تنها نیستیم. از دستگاه کومت و ”حزب الله گذشته، مردم ایران هر چه بیشتر از این فرهنگ و سیاستی که خشونت و خفقان و خرافات از آن می ”زاید دوری می جویند. پرده تابوها را می باید درید و از حمله کهنه اندیشان نهراسید.”