دور تازه اصلاحات آرایشی

بدنبال شکست و روشن شدن وضع اصلاح طلبان بی اثر، ائتلاف حجره و حوزه اکنون بی واسطه در برابر مردم و جهانیان ایستاده است. آگاهان و کسانی که خود را به نا آگاهی می زدند چه در ایران و چه عرصه جهانی پیش از این نیز می دانستند که رئیس جمهوری و مجلسی که اکثریتش از او می بود نقشی جز روابط عمومی و سرگرم کردن مردم و فریب دادن ساده انگاران هر جا ندارند. با اینهمه وجود آنها پوششی برای شورای نگهبان و دستگاههای سرکوبگری دیگر فراهم می کرد که هر چه می خواهند بگیرند و ببندند. حتا اجازه می داد زهرا ( زیبا) کاظمی ها را در دادگاه بکشند و رفع و رجوعش را به سر و صدای اصلاح طلبان واگذارند. اکنون چنان پوششی نیست و اصلاحاتی در تاکتیکها لازم می آید که ازهم اکنون نشانه هایش را می بینیم. ما با یک دور تازه "اصلاحات" در جمهوری اسلامی سر و کار داریم که در جای اصلی، در زننده ترین موارد سرکوبگری آغاز شده است.

رئیس قوه قضائی که اتفاقا دوره اش هم سر آمده است و می باید تجدید شود بخشنامه ای به مراجع قضائی و انتظامی و اطلاعاتی فرستاده که در آن اجرای قانون در باره بازداشتیان و خودداری از بدرفتاری و توهین و شکنجه به آنان را خواسته است. اندکی پس از آن باز اتفاقا شورای نگهبان هم که تا کنون چهار بار با پیوستن ایران به عهدنامه منع شکنجه مخالفت کرده است در نامه ای حفظ حقوق مشروع زندانیان را لازم دانسته است. سرانجام در مجلس رو به مرگ نیز برای عقب نماندن از کاروان اصلاحات، قانونی را بر زمینه بخشنامه یاد شده پیشنهاد کرده اند. برندگان مبارزه قدرت، چنانکه بسیار روی داده است، غنیمت خود می دانند که شعارهای هماورد شکست خورده را از آن خویش سازند. (در "مبارزه قدرت" تذکری لازم است. مبارزه بر سر مقامات بود نه قدرت که بی هیچ مبارزه تسلیم شده بود؛ و هماوردی که شکست خورد خود در شکست دادنش نقشی به سزا داشت.) چنانکه پیداست آباد گران و کارگزاران سازندگی و بقیه "موتلفه" دست به یک دور تازه آرایش رژیم زده اند تا برای کنار آمدن با غرب و جلب سرمایه های خارجی، که قانون آن را نیز گذراندند آماده تر باشند. تاکتیک آنان هم اکنون بازتاب مساعد یافته است و بیش از اینها را می توان انتظار داشت. خبر نگاری از نیو یورک تایمز با شادمانی از بخشنامه هاشمی شاهرودی و لایحه مجلس یاد می کند.

هر کس اندکی با کارکرد دستگاه حکومتی چند پاره و تقسیم شده میان خانواده های مافیا در ایران آشنائی داشته باشد می داند که بخشنامه و قانون در جمهوری اسلامی عموما ارزشی بیش از کاغذی که روی آن نوشته شده است ندارد. نه رئیس قوه قضائی به آنچه نوشته است باور دارد، نه یک اداره واحد زندانهای بیشمار ایران هست و نه مرجعی که بتواند بر اجرای هر قانونی نظارت کند. در حالی که از کمیته و سپاه و بسیج گرفته تا سازمانهای موازی امنیتی و هر نهادی که زوری دارد می توانند هرکس را در خیابان یا در خانه اش بگیرند و به هیچ مقامی حسابی پس ندهند و در حالی که فریاد زندانیان در همان سیاهچال ها خفه می شود ارزش این اصلاحات، بیشتر در همان حد مقالات روزنامه های تشنه شنیدن خبرهای خوب خواهد بود و سودش به جیب دولتهائی خواهد رفت که آسان تر می توانند قراردادهای نان و آب دار ببندند.

ما می بینیم که در یک دمکراسی با همه مهار و توازن آن و زیر نگاه دقیق مراجع بین المللی نگهبان حقوق بشر، زندانبانان امریکائی توانسته اند نزدیک به یک سال با بازداشتیان عراقی چنان رفتار شرماوری بکنند و اگر مطبوعات آزاد نمی بودند همچنان می توانستند هر چه را که دد منشی شان اجازه می داد بکنند. در ایران که روزنامه نگاران نخستین قربانیان سرکوبگری هستند چگونه می توان توقع انسانی شدن شرایط زندانیان را داشت؟

* * *

با آنکه در اصلاحات قضائی نیز مانند پیوستن به مقاوله نامه پیوست عهدنامه منع گسترش سلااحهای اتمی، قصد اصلی رژیم فریب دادن جهانیان است، رفتار درست را با این دور تازه "بزک کردن" رژیم، از انجمن بین المللی خبرنگاران بدون مرز می باید آموخت. آن سازمان بلافاصله پس از انتشار بخشنامه از مقامات مسئول جمهوری اسلامی خواسته است که ۱۲ روزنامه نگار زندانی را آزاد و خسارت آنها را جبران کنند. در نامه گزارشگران بدون مرز پس از آنکه بخشنامه را تاییدی بر گزارشهای پیشین سازمان ملل متحد دانسته اند به درستی اشاره کرده اند که اعمال فشارهای بین المللی برای رعایت حقوق بشر در ایران در تغییر روش جمهوری اسلامی موثر بوده است. دو نکته مهم آن نامه که می باید راهنمای مبارزان باشد نخست، اهمیت کارکردن روی مراجع بین المللی و کشورهای خارجی است که با رژیم سروکاری دارند. رژیم اسلامی با همه بیرحمی اش دربرابر مردم بیدفاع، به سبب ضعف روزافزون خود سخت دربرابر فشارهای خارج حساس است، به حدی که بسیاری تحمیلات و تجاوزات را نادیده می گیرد و بسیاری امتیازات را به زیان منافع ملی ایران به آسانی می دهد. مبارزان زندانی آزاد شده می گویند هر فشار بیرون دست کم موقتا به بهبود وضع آنها می انجامیده است. ما در کشورهائی که همه کمابیش و به صورتهای گوناگون بر حکومت آخوندی نفوذی دارند، می توانیم با "لابی" کردن خدمت زیادی به همرزمان داخل بکنیم.

دومین نکته در آن نامه اهمیت تظاهر است. در عمل سیاسی، نیت کمتر از نتیجه اهمیت دارد. نیت جمهوری اسلامی هر چه باشد، اصلاحات قضائی تازه وسیله بیشتری برای فشار آوردن به سود حقوق بشر در ایران در دست همه ما، بیش از همه مراجع بین المللی، می گذارد. نمی باید به این بهانه که همه اش ظاهر سازی است، که هست، امتیازی را که به ناگزیر داده شده است بیهوده گذاشت. حکومت آخوندی به اصلاحات قضائی تظاهر می کند ولی این حقیقت که برخلاف طبیعت خود وادار به چنین تظاهری شده است نشان از آسیب پذیری دارد و کار ما چیست مگر بهره گیری از آسیب پذیری رژیم و آسیب پذیر تر کردن آن؟ انحصارگرانی که می خواهند از فرصت یکدست شدن حکومت برای برطرف کردن گرفتاریهای اقتصادی و سیاست خارجی خود بهره برداری کنند ناگزیر خواهند بود امتیازات بیشتری بدهند. ما می توانیم از طریق مراجع خارجی، رژیم را وادار به دادن امتیازات بیشتری کنیم. از پس از امضای مقاوله نامه اتمی، اروپائیان، چنانکه در بروکسل مقامات جامعه اروپائی به ما گفتند، با شگفتی به درجه وابستگی جمهوری اسلامی به نظر مساعد اروپا پی برده اند.