با گذشت حدود سی وهشت سال از داستان مواجهه مأمور ساواک با کروبی و همسرش و سپری شدن بیست و هشت سال از نگرانی شیخ برای «دلنگرانی احتمالی یک اسیر»، داستان رسوایی دیگری از عوامل ولی فقیه توسط یک زندانی متدین و سالخورده ـ ابوالفضل قدیانی ـ افشا شده است. داستان این افشاگری نیز پیشنهاد شرم آور یکی از مقامات قضایی - امنیتی به همسر علیرضا رجایی است که در عین دلسوختگی، استوار در برابر ظلم ظالم ایستاده است نام علیرضا رجایی را بسیاری از ایرانیان نخستین بار در جریان انتخابات مجلس ششم شنیدند. او در مقایسه با اغلب کاندیداهای اصلاح طلب در آن انتخابات از معروفیت ...

مجتبی واحدی

کسروی به عنوان یک مورخ زیست اما به عنوان یک پیامبر مرد. او شهید ایران مدرن بود. اما برخلاف سقراط که روزهای آخر عمرش را با مریدانش سپری کرد، آخرین دقایق زندگی کسروی به جنگ با دشمنان مسلمانش گذشت. چند ماه قبل تر، آیت الله خمینی فتوی مرگ او را صادر و او را “مفسد فی الارض” خطاب کرده بود. همچنین شیعیان را دعوت کرده بود که با مشتی آهنین به جنگ چنین مفسدان بی شرمی بروند و جهان را از وجودشان پاک بکنند. فتوی یک آیت الله دیگر از این هم دقیق تر بود و رسما نواب صفوی را مامور کشتن کسروی کرده بود. نواب صفوی، مصمم به کشتن کسروی به تهران آمد. هزینه سفر او به تهران را ...

از کتاب ایرانیان نامدار نوشته عباس میلانی

پیش بینی شاه درباره نفت ـ انتقاد مسکو از دولت سعودی که با افزایش بهای نفت خام مخالفت کرده بود شاه وقت، محمدرضا پهلوی، 24 آذرماه 1355 هجری خورشیدی (15 دسامبر 1976 میلادی) و در آستانه نشست اوپك در شهر دوحه پایتخت قطر، پیش بینی كرده بود كه اگر تولید نفت ایران بر این پایه (میزان تولید آن روز) ادامه یابد تا سال 2001 میلادی و حداكثر تا سال 2002 به زیان دهی خواهد رسید یعنی هزینه استخراج و حمل از بهای فروش [بهای آن زمان] كمتر نخواهد بود. شاید هدف شاه از این پیش بینی در آن روز (که به حقیقت نپیوسته است) دفاع از طرح اوپك در بالا بردن بهای نفت خام بود و شاید هم به تامل وادار ...

دكتر نوشيروان كيهانی

حسین مهری، از روزنامه نگاران قدیمی ایران پیش و پس از انقلاب اسلامی است. او علاوه بر ترجمه و نوشتن مقالات گوناگون، سردبیری چند روزنامه و مجله شهرت یافته در ایران را نیز عهده دار بوده است. حسین مهری، دو سالی سردبیر مجله روشنفکر و پس از آن مجله جوانان رستاخیز و روزنامه ی آیندگان بوده است. او که پیش از وقوع انقلاب برای ادامه‌ی تحصیل به پاریس رفته بود، در همان سال‌های آغازین به جرگه همکاران دکتر شاپور بختیار، آخرین نخست وزیر رژیم پهلوی پیوست. ترور دکتر بختیار او را نیز به لس آنجلس، محل تجمع رسانه‌های برون‌مرزی کشاند. همکاری او با رادیو بیست و چهار ...

گفت‌وگو با حسین مهری

بخش اعظم نگاه ما ایرانی‌ها به انقلاب مشروطه، کاهش‌گرایانه است. به‌قول طرفداران ایدئولوژی علم، دچار یک تقلیل‌گرایی (Reductionism) هستیم و انقلاب مشروطه را از کل به یکی از عناصر آن کاهش می‌دهیم. سپس بر آن پایه، در مورد آرمان‌ها، پی‌آمدها و دست‌آوردهای انقلاب مشروطیت تحلیل می‌کنیم. چنین نگرشی خطاساز است. پیش از این‌كه درباره‌ی دست‌یابی یا عدم دست‌یابی به آرمان‌های انقلاب مشروطه سخن بگویم، به برخی از این مشکلاتِ خوانشی درباره‌ی آرمان‌های انقلاب مشروطه اشاره می‌كنم. به‌نظر من در پنجاه سال اخیر، چه تحلیل‌گران و پژوهش‌گران و چه سیاست‌مداران و ...

حمید احمدی

برخلاف هگل كه تاریخ را روایت آزادی می دانست ، تو گویی تاریخ ایران روایت دیوانگان است ! روایتی كه دیوانگانش می سرایند ، خردمندانش می نگارند و مردمانش بها می دهند ! بهایی كه نان و جان را به یكجا می ستاند و درد و ویرانی را به بار می آورد. و نه تنها تاریخ كه ادبیات ما هم سرشار از ستایش دیوانگی است ! مولوی می گفت : چاره ای کو بهتر از دیوانگی بگسلد صد لنگر از دیوانگی ای بسا کافر شده از عقل خویش هیچ دیدی کافر از دیوانگی رنج فربه شد برو دیوانه شو رنج گردد لاغر از دیوانگی در خراباتی که مجنونان روند زود بستان ساغر از دیوانگی اه چه محرومند و چه بی بهره ...

دکتر محمد سلماسی زاده

شمار زيادی از بررسی های آينده نگرانه درباره اقتصاد جهانی، که عمدتا از سوی نهاد های پژوهشی وابسته به غول های مالی و يا موسسات متخصص در زمينه مشاوره استراتژيک انجام گرفته، ايران را در زمره کشور هايی جای ميدهند که از توانايی های بالقوه برای تبديل شدن به يک قدرت نوظهور اقتصادی طی دو سه دهه آينده برخوردارند. باشگاه قدرت های نوظهور موسسه آمريکايی «گلدمن ساکس»، که گروه «بريک» مرکب از برزيل، روسيه، هند و چين را به عنوان قدرت های نوظهور اقتصادی در دهه اول قرن بيست و يکم بر سر زبان ها انداخت، يازده کشور ديگر را زير نظر دارد که می توانند به قدرت های ...

فریدون خاوند

روزی به رهی مرا گذر بود خوابیده به ره جناب خر بود از خر تو نگو که چون گهر بود چون صاحب دانش و هنر بود گفتم که جناب در چه حالی فرمود که وضع باشد عالی گفتم که بیا خری رها کن آدم شو و بعد از این صفاکن گفتا که برو مرا رها کن زخم تن خویش را دوا کن خر صاحب عقل و هوش باشد دور از عمل وحوش باشد نه ظلم به دیگری نمودیم نه اهل ریا و مکر بودیم راضی چو به رزق خویش بودیم از سفرۀ کس نان نه ربودیم دیدی تو خری کشد خری را؟ یا آنکه برد ز تن سری را؟ دیدی تو خری که کم فروشد ؟ یا بهر فریب خلق کوشد ؟ دیدی تو خری که رشوه خوار است؟ یا بر خر دیگری سوار است؟ دیدی تو ...

فیروز بشیری

محمود احمدی نژاد- رییس جمهوری ایران، در مشهد گفت که در بودجۀ امسال «دندان اقتصاد وابسته به نفت را کشیدیم تا کشور روی ریل اصلی پیشرفت قرار بگیرد». رییس جمهوری ایران، در ادامه گفت که دشمنان نظام اسلامی باید بدانند که با تحریم نفت و گاز ایران، پیشرفت اقتصادی در این کشور متوقف نمی‌شود. برغم این ادعای رییس جمهوری بودجۀ امسال با نفت 85 دلار در بشکه بسته شد که نوعاً نفتی‌ترین بودجۀ تاریخ ایران بوده است. هر سال بودجۀ ایران با تعیین قیمت نفت در آن بسته می‌شود و درآمدهای نفتی روی هم با ملاحظۀ متمم‌های بودجه، حدود ٨٠ درصد منابع بودجه و همچنین بیش از ٨٠ ...

ناصر اعتمادی

رقابت ها، تنش و تشنج ها، گاهی نیز بگیر و ببندها در ساختار سیاسی رژیم دین را بعضا بگونه ای تعبیر میکنند چنانکه گویی در درون نظام بزودی آتشی بر پا میشود و از درون از هم گسیخته میگردد. جنگ قدرت را باید جدی گرفت. برخی بر این باورند که شرایط بحرانی موجود نیازمند قربانی از بالا و از درون نظام است. بعضی از رسانه ها هشدار دادند که از اندیشه ی قربانی کردن احمدی نژاد بگذرند. به تازگی نیز ، تابوی سخن گفتن از مذاکره با دشمن، شیطان بزرگ، آمریکا شکسته شد. رئیس غلامان حلقه به گوش ولایت، حسین شریعتمداری، خبر از مظلومیت و معصومیت و بزودی شهادت ولایت میدهد. وی اعلام ...

فیروز نجومی

حبیب اله اسماعیلی: بحث ما پیرامون تاریخ نگاری و هویت ملی است و نقش تاریخ و تاریخ نگاری در تبیین هویت ملی. برای سامان یافتن بحث از مباحث نظری درباب هویت ملی آغاز می کنیم. از دکتر احمدی خواهش می کنم فتح باب فرمایند. دکتر احمدی: هویت شاخه‌های گوناگونی دارد و هویت‌های مختلفی هم وجود دارد که هویت ملی یکی از آن‌هاست. معمولاً این نوع هویت به چیستی و کیستی انسان‌هایی برمی‌گردد که در چارچوب یک کشور زندگی می‌کنند و خود را بر اساس آن سرزمین که دارای مرز و فرهنگ و تاریخ خاصی است می‌شناسند. بنابراین هویت ملی بر اساس سرزمینی است که در آن زندگی می‌کنیم و به ...

مصاحبه‌کننده: حبیب اله اسماعیلی

زمامداران رژیم دینی ایران همواره تلاش کردند در برابر قدرت‌های بزرگ جهان یک «بلوک اسلامی» عَلَم کنند. این تفکر در مقدمه قانون اساسی رژیم نیز تشریح شده است. گاه به نظر می‌رسد برخی از ایرانیان که در تغییر یا بقای این نظام داد سخن می‌دهند، این مقدمه را نخوانده‌اند و اگر هم خوانده‌اند، آن را به عنوان تفکر راهنمای رژیم جدی نمی‌گیرند. تفکر اما مهم است، خیلی مهم! مهم‌تر از افراد! ***** من نمی‌دانم این ادعا را که برخی مطرح می‌کنند که چون از افکار و اهداف روح‌الله خمینی، از جمله به دلیل ممنوعیت کتابش «حکومت اسلامی» مطلع نبودند،، پس به وعده‌های ...

الاهه بقراط

12دسامبر سال 1925 ميلادی (1304 هجري خورشيدی و در آن سال مصادف با 22 آذرماه) مجلس موسسان که انتخاب اعضای آن پانزدهم آذر تکميل شده بود ظرف پنج جلسه در هفت روز، چهار اصل از اصول متمم قانون اساسی مصوب سال 1906 را اصلاح کرد که برپايه آن، حکومت قاجارها پايان يافت و سلطنت به دودمان پهلوی منتقل شد و دو روز بعد ژنرال رضاخان پهلوی در مجلس شورا حاضر شد، سوگند وفاداری به قانون اساسی ياد کرد و رضاشاه شد. وي روز بعد (25 آذر) بر تخت سلطنت نشست و نزديک به 16 سال پادشاهی کرد. مجلس شورا 43 روز پيش از مصوبه مجلس موسسان، به نام سعادت ملت ايران انقراض قاجاريه را اعلام داشته بود و تا ...

دكتر نوشيروان كيهانی

تقریبا دویست سال پیش در عهد روشنگری، منتسکیو، نویسنده و فیلسوف فرانسوی، با لحنی طنزآمیز و پرکنایه که در سراسر «نامه‌های ایرانی» او جلوه دارد، سؤالی تفکر برانگیز در دهان از حیرت بازمانده‌ی پاریسی‌های کنجکاوی گذاشت که درباره‌ی شکل غریب و قصه‌های حرمسرای دو مسافر ایرانی - ‌‌ریکا و ازبک - از روی تعجب و فضولی پچ و پچ می‌کردند و با هیجان تمام می‌پرسیدند: "چگونه می‌توان ایرانی بود؟!" البته پاریسی‌های بی‌خیال وقتی کتاب منتسکیو را کنار نهادند کنجکاوی خود را هم که درین مورد شاید خیالی بود از خاطر بردند و منتسکیو هم در میان هزار و یک پرسش بی‌پاسخ ...

دکتر عبدالحسین زرین‌کوب

کنفراس سه روزه بروکسل به میزبانی حزب دموکرات کردستان باحضور صاحبت‌نظران و گروه‌های حزبی و قومی ایران به اتمام رسید. در روزهای هفتم تا نهم دسامبر دو هزار و دوازده شهر بروکسل میزبان نشستی به دعوت حزب دموکرات کردستان بود‌. این نشست سه روزه که با محوریت دو موضوع «چگونگی گذر از جمهوری اسلامی» و «نوع نظام سیاسی آینده در چهارچوب ایران» برگزار شد به بررسی دیدگاه‌ها و ایده صاحبان نظران در خصوص دو بحث فوق با حضور نمایندگان گروها و تشکل‌های حزب مردم بلوچستان، صدای موج سبز ایران‌، حزب مشروطه ایران، شبکه سکولار‌های سبز ایران، حزب سوسیال دموکرات ...

محمد تنگستانی

مقدمه: مایل هستم به اطلاع هموطنان شریف و با فرهنگم برسانم که این نوشته در شرایطی تحریر شد که هنوز اسناد معتبر از آرشیو حزب کمونیست روسیه در آذربایجان به خارج درز نکرده بود و این قلم با مرارت بسیار از لابلای کتابها در جستجوی حقیقت بود تا با چراغ، آن ابرهای تیره وتار را که سالیان دراز، افراد و تشکل های مغرض و بعضأ ضد وطن در آسمان ایران ِ جان پراکنده بودند کنار بزند و الماس حقیقت را در حد توان خود بر مردم بنمایاند. از این پس بود که با افشای اسنادی در این باره توسط " جمیل حسنلی " از آرشیو حزب کمونیست ...

دکتر احمد پناهنده

گزارش مرکز تحقیق مجمع تشخیص مصلحت نظام، حاکی از آن است که درآمدهای نفتی ایران از زمان کشف و تولید نفت در دوران سلطنت مظفرالدین شاه تا پایان سال ۱۳۹۰ به روی هم ۱۱۱۶ میلیارد دلار بوده است. جدول درآمدهای نفتی ایران به میلیارد دلار در این مدت بدین شرح می باشد: از آغاز تولید نفت تا پایان سال ۱۳۵۷ – پایان سلطنت محمدرضا شاه- ۱۳۹.۵۳۷ سال های ۱۳۵۸ تا پایان سال ۱۳۶۰- ۳۵.۸۰۶ در دوران هشت ساله نخست وزیری میرحسین موسوی- ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ – ۱۱۰.۶۸۶ دوره هشت ساله ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی – ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ – ۱۴۱.۷۰۳ دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمد خاتمی – ۱۳۷۶ تا ...

هوشنگ کردستانی

در تابستان سال ۲۰۰۸ ماموران امنیتی جمهوری اسلامی به منزل صالح حمید که پس از تعطیلات بین ترم های دانشگاهی برای ملاقات والدین خود مراجعت کرده بود وارد شدند. او می گوید ماموران لباسی شخصی او را دستبند زده و با چشمانی بسته به یک زندان امنیتی محلی بردند. سپس او را با یک میله آهنی مورد ضرب و شتم قرار داده، استخوان های او را شکسته و به گوش چپ و چشم راست او آسیب وارد کردند. حمید می گوید مقامات مربوطه او را متهم به شایعه پراکنی علیه رژیم و تماس با گروه های مخالف خارج از کشور متهم کردند. شاهد مدعای آنها نیز تماس های تلفنی او بوده است. حمید ۳۰ ساله که اکنون یک ...

گزارش ویژه خبرگزاری رویترز ترجمه : پارسا آزاد

تحولی كه در نگاه و دیدگاه منورالفكران پیش از نهضت مشروطه رخ داد و زمینه ساز ِ آن نهضت بزرگ تاریخی در سال 1906 میلادی شد، در اساس تحولی در نوع نگاه این روشنفكران ـ با تمام كاستی‌هاشان ـ به موضوع انسان و حق و حقوق تمامی ی شهروندان ایرانی بود. این دیدگاه از این زاویه نه تنها بسیار مترقی و رو به پیش بود، بلكه به شدت متاثر از انقلاب كبیر فرانسه و جامعه‌ ی مدنی ی اروپای آن زمان بود. در مقام مقایسه می‌توان صد سال رشد و ترقی ی تصاعدی ی ناگزیر در غرب را هم در زمینه‌ های تكنیك و حقوق انسان‌ها به آن دستاوردهای پیشین افزود، تا شوربختانه به این نتیجه‌ ی افتضاح آمیز ...

نادره افشاری

چرا بحران اسرائیل و فلسطینی ها درپی رشد اخوان المسلمین در جریانِ «بهارعربی» از اساس تغییر کرده و راه حل دو کشوری بر خلاف ظاهر پیوسته نامحتمل تر می شود. وقتی در غزه دوباره با زبان سلاح صحبت شد چنین می نمود که همه چیز مثل همیشه است. دنیا باردیگر شاهد جنگی به یک اندازه خونین و بی معنی بین اسرائیل و حماس شد، جنگی که در آن – این را هم داشتیم – در هردو طرف به ویژه غیرنظامیان بی گناه کشته و مجروح شدند. البته این بار ظاهر همه را فریفت زیرا خاورنزدیک در دو سال گذشته تغییرات اساسی کرده است و کانون زلزلۀ سیاسی در این منطقۀ بحرانی دیگر نه منازعه بین اسرائیل و ...

یوشکا فیشر ترجمه از آلمانی ح.پدرام

معرفی: کتاب کردها و فرقه دموکرات آذربایجان گزارش هایی از کنسولگری امریکا در تبریز – دی 1323- اسفند 1325 که مجموعه ای از گزارش های کنسولگری ایالات متحده در تبریز در سال های بحرانی بعد از جنگ جهانی دوم می باشد در سال 1389 و با ترجمه کاوه بیات از سوی نشر شیرازه در 195 صفحه منتشر شده است. این کتاب شامل مقدمه ای کوتاه به خامه کاوه بیات، فهرست موضوعی اسناد و گزارش ها، گزارش های کنسولگری امریکا و هم چنین فهرست اعلام می باشد. معرفی نویسنده: کاوه بیات نویسنده،مترجم،سند شناس و پژوهشگر تاریخ معاصر است که تا کنون آثار زیادی از وی (ده ها کتاب و مقاله ) در همین حوزه ...

سالار سیف الدینی

محمد رضا یزدان پناه: داریوش آشوری، نویسنده و مترجم ایرانی ساکن فرانسه است. او نویسنده کتاب “دانشنامه سیاسی” یا “فرهنگ سیاسی” است که نخستین کتاب نوشته شده توسط او در دوران دانشجویی بوده اما تاکنون بیش از ۳۰ بار تجدید چاپ شده و به عنوان یک کتاب مرجع در زمینه علوم سیاسی مشهور است. پژوهش ها و تألیفات آشوری تنها به حوزه علوم سیاسی محدود نمی شود. او در زمینه فلسفه، جامعه شناسی، زبان شناسی و ادبیات نیز فعالیت های زیادی انجام داده است. تلاش آشوری برای گسترش دایره واژگان زبان فارسی، بخصوص در ارتباط با علوم انسانی، به شکل گیری طیف جدیدی از واژگان در این ...

داریوش آشوری

آیت الله سال ۵۷ پیش از آن که به تهران برسد، خواب قانون اساسی را دیده بود. چه از نظر او هر چه که در نظام شاهنشاهی به تصویب رسیده بود، طاغوت بود و باید دور ریخته می‌شد. باید مبنای قانون و اساس آن، اسلام باشد و اسلام‌شناسان متعهد در باره قانون اسای نظر بدهند تا مجاهدت‌های اسلامی‌ها فراموش نشود. در همین راه دکتر حسن حبیبی را مامور کرد، تا یک متن بنویسد برای قانون اساسی و قانون اساسی را بفرستد برای علمای اسلام تا نظر‌هایشان را در حاشیه بنویسند و بعد هم آنچه که با نظر علمای اسلام در حوزه‌های علمیه موافق است، بشود متن و نص صریح قانون اساسی ایران. اما ...

حمید مافی

در پاراگراف آخر مطلب هفتهء پيش نوشته بودم: «اگر انتخابات آزاد مورد علاقهء آقايان شريعتمداری و سازگارا و خاتم و احمدی نوعی از آن مطالبه محوری ها نيست که حکومت اسلامی را مخاطب و مجری کند، آنگاه مانعی در خوش آمد گوئی به هر که [از اردوگاه اصلاح طلبان] به جمع انحلال طلبان بپيوندد نمی بينيم». برخی از دوستان و خوانندگانم اين جمله را نيازمند به توضيح بيشتر دانسته بودند و من در مقالهء حاضر خواهم کوشيد تا همين موضوع را با دقت و تفصيل بيشتری بپرورانم. مقدمتاً بگويم که در جريان مبارزه با حکومت و دولت اسلامی (جمعاً بگيريم آنچه با نام مستعار و لايتچسبک ...

اسماعيل نوری علا

گروهی از دلبستگان رژیم به از سرگذراندن بحران از راه رابطه با آمریکا امیدوارند و بر این باورند این رابطه بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی را حل خواهد کرد آن هم درحالی که می‌دانند رژیم‌های دوست آمریکا نیز سرنگون می‌شوند! گروهی از مخالفان رژیم از جمله در داخل، به یک ائتلاف گسترده جهت تغییرات دمکراتیک امیدوارند. اساسا مشکلات خاورمیانه یک پاسخ دارد که در برابر چشم همه است، هم در ایران و هم در تظاهرات این روزها در مصر! ***** هنگامی که چند هفته پیش دو پرسش را با احزاب و گروه‌های سیاسی ایران از داخل تا خارج، از چپ تا راست و از قانونی تا غیرقانونی مطرح ...

الاهه بقراط