قریب 6 ماه از تند باد تغیرات سیاسی ای که از شمال آفریقا شروع شد و تا امروز که به مرزهای عراق و لبنان رسیده است میگذرد.همراه با این گردباد بیداری و خیزش مردم، موج همبستگی از همه سو با معترضین به حکومت های خود کامه منطقه نیز برخواسته است. این موج همبستگی هم دولتها را ـ که از ایران تا امریکا را شامل میشود ـ و هم مردمِ از استبداد به جان آمده منطقه را در بر گرفته است. در آغاز فرارویی این جنبش در حال گسرش، دولت ایران، حزب الله لبنان، حماس، دولت های سوریه و سودان ، در گردباد تحول آفرین آن، جریاهای اسلامی و ضدغربی را دیده و اوضاع را به کام خویش ارزیابی میکردند ...

حبیب تبریزیان

هزار دشنام به تاریکی به اندازه روشن کردن یک شمع سودمند نیست. هرچه زمان بیشتر می گذرد بحث و جدل بر سر مسائل جزئی و فرعی در میان پاره ای از شیفتگان رهایی از نظام موجود بیشتر شایع می شود. مسأله اساسی برشمردن کمبودها، نقایص و مظالم نظام حاکم نیست. درخارج نشستن و برای مردم درون مرز پیام فرستادن که اوضاع چه اندازه بد است، گرانی سرسام آور است، نظام کوچکترین اعتنایی به حقوق اساسی و انسانی مردم ندارد، دزدی، فساد و ظلم در تاریخ مملکت بی سابقه استچه سودی دارد؟ کم و بیش همه مردم به نیکی از این مسایل آگاهند و نیازی ندارند از فرسنگ ها راه دور ما به آنها بگوییم در ...

شاهین فاطمی

آن دو روزی که ایرانی بودیم برگذاری نشستها و مجالس بحث و فحص در باره تحولات سرزمینمان، در طول سالهای دوری از وطن برای ما ایرانیها نه موضوع تازه‌ای است و نه از این نشستها هرگز انتظار یافتن راهی برای خروج از مصیبتی که 32 سال است گرفتار آن می‌باشیم، داشته‌ایم. من خود در بسیاری از این نشستها با شوق و آمادگی فراوان برای همدلی، شرکت کرده‌ام و گاه امیدوار از پیدائی نمادهای همبستگی، از این نشست‌ها بیرون آمده‌ام اما... با همه تجارب تلخ گذشته، سمینار دو روزه «چشم‌انداز دموکراسی در ایران و برسی پروژه گذار به دمکراسی در ایران و منطقه با توجه به رویدادهای ...

علیرضا نوری زاده

قصد من نشان دادن اين نکته است که چگونه تفاوت در مفروضات اوليه (که اغلب مطرح نمی شوند و تنها در پايان برخوردهای انديشگی است که می توان وجود کارکردی آنها را به روشنی ديد) موجب اتلاف وقت و دور افتادن از مسير کارهای عملی می شوند و از دل خود افسانه ای به نام «همبستگی کل اپوزيسيون» را همچون نسخه ای برای علاج درد مزمن جامعهء ما می آفرينند. در اين ميان، سهم ما می تواند آن باشد که لااقل بتوانيم بفهميم که حريفان بی غرض و مرض مان چرا همچون ما نمی انديشند. اين آگاهی می تواند کمک مان کند تا بحث را به مسير مفاهمه، و شايد همرائی، هدايت کنيم. هر «فکر» حاصل وجود ...

اسماعيل نوری علا

کمتر کسی را در حلقه ی رهبری و یا در نهادهای جمهوری، ازجمله قوای سه گانه، وزارتخانه ها و اداره ها، می توان یافت که با این یاد آوری سردار پاسدار، شمشیر برنده ی شریعت، محمد علی جعفری، مبنی بر "هرچه داریم از اسلام است نه ایران،" موافق نباشد و یا خود آنرا بنوعی دیگر تکرار نکند. مثلا اخیر سردار فضلی، جانشین رئيس سازمان بسیج مستضعفين نیز گفته است "امروز هر چه داريم از بركات هشت سال دفاع مقدس است." در همراهی خود جوش با این فرماندهان، همشهری آنلاین، گزارش میدهد که رئیس قوه قضائیه، آیت الله صادق لاریجانی خاطر نشان ساخته است که "هرچه داریم از قرآن و عترت داریم." ...

فیروز نجومی

رضا پهلوی در باره جنبش سبز می‌گوید: «اگر بخواهیم به این امید بنشینیم و باز بخواهیم انتخاب بد و بدتر کنیم... آخرش به کجا می‌رسیم؟ من نمی‌گویم همه «سبز»ها همین حرف را می‌زنند. منتهی باید معلوم کنند که این طرف خط هستند یا آن طرف خط؟ برای من حد وسطی نمانده. در این معادله باید تکلیف را معلوم کرد. فکر می‌کنم جامعه ما از این بازی خسته شده و می‌خواهد تکلیف‌اش روشن باشد. شما می‌خواهید یک نئوخمینیسم را مجددا احیا کنید یا در جهت ترقی واقعی می‌روید که آن هم در گرو رسیدن به یک نظام سکولار دموکراتیک هست...» از رضا پهلوی درباره جنبش سبز و آینده‌ای که برای ایران ...

نیک آهنگ کوثر

هیچ نوزادی تصمیم نمیگیرد که چه زمانی، در چه کشوری، چه خانواده ای، از چه نژادی و با چه جنسیتی به دنیا بیاید. انسانها حتی زیبایی و زشتیشان را انتخاب نمیکنند و لابد به همین دستاویز بازار عمل جراحی زیبایی و لوازم آرایش این همه به راه است! انسانها حتی تصمیم نمیگیرند که در چه بافت فرهنگی یا دینی و مذهبی ای متولد شوند. کمدی این که مسلمانان، از همان آغاز، کودکانشان را ختنه میکنند و در گوششان «اذان» میگویند؛ و این میشود «انتخاب دین و مذهب» نوزادان! حالا اگر زمانی «مسلمان زاده ای» بخواهد دین و مذهب دیگری داشته باشد، یا اساسا بدون وابستگی به باوری زندگی ...

نادره افشاری

آخرین ولی‌عهد ایران می‌گوید که انتخاب نهایی‌اش، انتخاب مردم ایران است، چه جمهوری بخواهند چه پادشاهی، گرچه خودش مدل پادشاهی کاملا مشروطه که شاه نماد همبستگی ملی است را می‌پسندد. او می‌گوید: «برای من محتوای حکومت اهمیت دارد نه شکل ظاهری آن، من به یک نظام سکولار که جدایی دین از حکومت کاملا رعایت شود به عنوان یک پیش شرط دموکراسی و حقوق بشر و یک دموکراسی پارلمانی که پاسخگوی مردم باشد اعتقاد دارم.» نخستین بخش گفتگو با رضا پهلوی را امروز می‌خوانید. گفتگو با رضا پهلوی آسان است و آسان نیست! برنامه فشرده او باعث می‌شود که مسوولین دفترش با وجود تمام ...

نیک آهنگ کوثر

تصورِ رایج این است که تعقیب بهاییان در جمهوری اسلامی، بعد از انتخابات مورد مناقشۀ ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۹ و نا آرامی های بعد از آن به سرعت شدت گرفت. اکنون کم یا بیش همۀ رهبران بهایی در زندان هستند و آخرین کُنج هایی که بهاییان در آنها کاری بیش از زنده ماندن هم می توانستند بکنند بسته می شود. اما اگر باریک شویم می بینیم لحن علیه بهایی ها در همان دورۀ اول ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد تند شد – مشخصاٌ به موازات افزایش تشنج با غرب که حکومت جامعۀ بهایی را «ستون پنجم» آن می داند. روشنگری در بین جوانان در ابتدای سال ۲۰۰۹، یعنی قبل از انتخابات، در یک ...

گودران هارر / ح.پدرام (ترجمه از آلمانی) / استاندارد(اتریش)

اخلاق، آن بخشی از نتایج شناخت عمومی ما است که کنترل رفتار ما را در رابطه با کسی و کسانی دیگر بر عهده دارد. یعنی اولاً، اخلاق معلولِ حضور "دیگران" در مجاورت ما است. دوم: اخلاق خودِ "شناخت" نیست، بلکه نتیجه‌گیری از آن است. سوم این‌که کلِ نتیجه‌گیری از شناخت ما هم نیست، بلکه بخشی از آن را شامل می‌شود. اما آنچه که در این میان عنصر ثابت است، همان "شناخت" می‌باشد، که چگونگی آن تأثیر تام بر اجزای خود و استنتاجات خود را خواهد داشت. یعنی اخلاق ما نمی‌تواند، جدای از ساختار شناخت ما باشد. سطح و نوع شناخت ما، تعیین‌کنندۀ اخلاق ما است. شاید نیازی به گفتن نباشد ...

بهرام حسین‌زاده

اين روزها تفاوت چشم انداز سياسی خارج کشور با داخل بشدت در حال عميق تر شدن است، بخصوص که هرچه از نفوذ و حضور اصلاح طلبان مذهبی در داخل کشور کاسته می شود حضور و تلاش روز افزون آنان در خارج کشور بيشتر به چشم می خورد؛ بطوری که هر چه به انتخابات مجلس در اسفند ماه سال جاری نزديک تر می شويم فضای سياسی داخل کشور را بيشتر در انحصار «اصول گرايان» يافته (با اين توجه که اين نام ها، اساساً، جز برای تمييز جناح های مختلف از هم دارای معنای ديگری نيستند) و «اصلاح طلبان» را ديگر همآوردی با آنان نمی بينيم. حال آنکه در خارج کشور اغلب جناج های سياسی غير مذهبی در حالتی از ...

اسماعيل نوری علا

این روزها مسأله اقتصادی یونان وِرد زبان ها شده است. هرروز و هر ساعت نه تنها مجامع مالی و بازارهای پولی بلکه ساختارهای سیاسی اروپا و سایر مراکز اقتصادی جهان نگران سرنوشت نهایی مسأله یونان هستند. آنچه در یونان می گذرد و نحوه حل این مشکل و ماجرای اقتصادی- سیاسی باعث شده است که دیگر مسائل مهم جهانی از نوع آنچه در خاورمیانه و شمال آفریقا می گذرد تا حدودی تحت الشعاع قرار گیرند. در این نوشته مختصرسعی خواهد شد نشان داده شود که چگونه اوضاع اقتصادی ایران و یا بهتر بگوئیم رژیم جمهوری اسلامی، به مراتب مشکل تر و وخیم تراز بحران یونان است. در واقع باید گفت اگر ...

شاهین فاطمی

فدرالیسم بعنوان راه حل مسئله قومی در ایران، از بیست سال قبل یعنی از اوایل دهه شصت مطرح شده است. این برنامه بیش از اینكه به مسایل و نیازهای مشخص اقوام ایرانی مربوط باشد، تحت تاثیر شرایطی كه آن زمان در كردستان بوجود آمده بود، مطرح گردید. مقاومت كردستان در مقابل حكومت مركزی اساسا جنبه مذهبی داشت. به قدرت رسیدن روحانیت شیعه موجب نگرانی شهروندان سنی ایرانی بود، و اهالی مناطق سنی نشین بر خلاف سایر مناطق ایران مجذوب انقلاب اسلامی نشدند. به همین دلیل اولین مقاومتها در همین مناطق یعنی كردستان و تركمن صحرا بوجود آمد. و اولین رهبران این مقاومتها روحانیون سنی ...

حبیب پرزین

هنوز بسیاراند، آنانی که رابطه ی دین را با "دینکار " یا اسلام را با مسلمان و یا باور را با کنش آدمی، انکار میکنند. بعضا، ولی فقیه، آیت الله خامنه ای و پیروان وی را چیزی کمتر از جنایتکار بشمار نیاورند. اما بندرت اتفاق میافتد که کنش او را نسبت بدهند، به آئین اسلام، به اصل و اصول و احکام شریعت، دینی که بدان ایمان دارد و سراسر زندگی خود را در خدمت سروری و سلطه آن بکار گرفته است. گویی که کیستی و چیستی، ولی فقیه، علما، فقها، مجتهدین و مقلدان آنان، چندان ارتباطی با ارزش ها و باورهای دینی شان، ندارند. باین حساب باور به یکتایی و یگانگی الله، که «او هست و بجز او ...

فیروز نجومی

مخالفت با دموکراسی در ایران غالبا با مخالفت با نهضت ملی و مصدق درهم پیچیده شده است. شاید از این رو که تنها نیرویی که در جهت شکل دادن به مکانیسم‌های دموکراسی عمل می‌کرد و هدفی جز آن نداشت مصدق و نهضت ملی او بود. این است که می‌بینیم سه جریانی که با دموکراسی مرزبندی دارند، برای مصدق و نهضت ملی او نیز در تاریخ معاصر کشور ما نقشی قائل نیستند. یکی از این جریان‌ها راست مسلکی است که به سیاست دوران پهلوی وفادار مانده است و به علت عاطفه‌‌ورزی به آن دوران، بدبینی‌اش را به نهضت ملی و مصدق حفظ کرده است و نمی‌تواند به گونه‌ای بی‌طرفانه پیوند دموکراسی و نهضت ...

ناصر کاخساز

گاهی اوقات، در مورد انتقاداتی که «اپوزيسيون سکولار ـ دموکرات و انحلال طلب حکومت اسلامی» از اصلاح طلبان مذهبی بعمل می آورد، مخالفت هائی به گوش می خورند و به چشم می آيند که، در بادی امر، دارای نکاتی منطقی و استوار بنظر می رسند. مثلاً، در سالگرد 23 خرداد (توجه کنيد که 22 خرداد سالگرد انتصابات موسوم به انتخابات بود و 23 خرداد سالگرد آغاز اعتراضات مردمی، که بلافاصله با نام «جنبش سبز» شناخته شد)، تحليل هائی در مورد تحولات دو سالهء اخير انتشار يافت که در آنها بر رهبران مذهبی جنبش خرده گيری هائی شده بود. در واکنش نسبت به اين تحليل ها دو ايراد بيش از بقيه ...

اسماعيل نوری علا

احمد علم‌الهدی امام جمعه مشهد می‌گوید: «اگر در کوچه و محله شما، یک درنده یا گزنده پیدا شود، شما نمی‌گذاری بچه‌ات از خانه بیرون برود که نکند این گزنده و درنده به او آسیب بزند. عزیز من! این زن و دختر جوانی که در آن کوچه، همسایه شماست و هر روز و هر ساعت روسری‌اش عقب‌تر می‌رود و مویش پریشان‌تر و لباسش تنگ‌تر می‌شود، از هر درنده‌ای و گزنده‌ای برای ناموس و جوان تو آسیبش بیشتر است؛ چرا بی‌تفاوتی؟» اما مهدی طائب، روحانی اصول‌گرا، روز دوشنبه، بیست و سوم خرداد ماه ضمن تأکید بر مبارزه با بی‌حجابی گفت: «جریانی در جامعه سعی دارد بدحجابی و بعضاً ...

فریبا داوودی مهاجر

جرج اُرول کتاب قلعه حیوانات را در ارتباط با کمونیسم و آنچه در دوران استالین و در شوروی سابق می گذشت نوشته است. این کتاب که از شاهکارهای ادبی- سیاسی قرن بیستم بشمار می رود به بهترین وجهی نشان می دهد که چگونه دروغ و تزویر برای تحکیم قدرت سیاسی به کار گرفته می شود وقدرت مطلق به دیکتاتوری وفساد می گراید. خلاصه داستان از این قرار است که در مزرعه ای همه حیوانات اهلی به تشویق خوک ها علیه صاحب مزرعه متحد می شوند، انقلاب می کنند، انسانها را از مزرعه فراری می دهند و خود اداره مزرعه را به دست می گیرند. شعارها و قوانین این انقلاب از این نوع هستند: هر آنکس روی دو ...

شاهین فاطمی

بیایید به این حقیقت باور به ورزیم که تا آن زمانی که حوزه های علمیه، نهادهای تولید کننده ی قشری از جامعه که "روحانیت " خوانده میشود، پا برجا و بر سراسر جامعه سلطه افکنده اند، نه میتوان جدایی دین از قدرت را انتظار داشت، نه آزادی و دمکراسی را و نه میتوان به رهایی وجدان از دغدغه های دین و شریعت امیدوار بود. اگر نهاد کهنسالی همچون، نهاد شاهنشاهی منقرض شدنی ست، چرا به فرو پاشی حوزه های علمیه نیاندیشیم، حوزه هایی که در طول تاریخ، فرهنگ، اخلاقیات و راه و روش زندگی ای را تبلیغ و ترویج نموده اند که اساسا در خصومت و ستیز بوده اند با آزادی و عقل و خرد انسانی، با ...

فیروز نجومی

ظاهرا بعد از ورود اجنه به صحنه فرهنگ و سیاست در ایران ، اظهار نظر‌های عجیب و غریب هم رو به افزایش است و دیدگاه‌هایی می‌بینیم و می‌شنویم که در شرایط عادی و در قلمرو عقل بشر اصولا قابل مطرح کردن نیست. بعد از انکار همزیستی هزاران ساله ایرانیان در کنار هم که از سوی تجزیه‌طلبان صورت می‌گیرد، نوبت به انکار قدمت آثار باستانی رسید. در روزهای اخیر برخی سایت‌ها مثل تابناک مدعی شدند تخت جمشید در دهه چهل شمسی بنا شده است آنهم برای اهدافی خاص. البته این هدف‌های خاص و مرموز مثل همیشه زیر سر یهودیان است. مورخان غربی فعال در حوزه تاریخ ایران ـ که همگی یهودی ...

نجات بهرامی

یک دائی جان ناپلئون پزشکزاد، یک داستان کاملا ایرانی است. بسیاری از ایرانی ها، بالقوه دائی جان ناپلئون هستند. خیلی ها نیاز به محیط نسبتا مناسبی دارند تا رشد کنند و دائی جان ناپلئون بشوند. این یک سندروم خاص است. دائی جان ناپلئون ها معتقدند در دنیا یک گروه همه چیز را اداره می کنند. این گروه که محل شان معلوم نیست، حکومت ها را ساقط می کنند، اقتصاد دنیا دست شان است و همه دانشگاههای جهان را اداره می کنند. آنها کمونیسم را ایجاد کردند، بعد خودشان آن را از بین بردند. آنها در گوادالوپ علیه شاه نقشه چیدند، بعد انفجار هفت تیر را انجام دادند، بعد یواشکی خمینی را ...

ابراهیم نبوی

ازدواج پرطمطراق ازدواج نوه ملکه انگلیس که گویا انگلیس‌ها برای به رخ کشیدن ارزش‌ها و سنت‌های خود برنامه‌ریزی کلانی برای آن کرده بودند با همه حواشی آن به انجام رسید. از قرار هیبت و هیمنه این مراسم و هزینه‌های هنگفت آن در فضای رسانه‌ای انگلیس جای بحث بسیار داشته اما به حال انگلیسی‌ها علی‌الظاهر توانستند دو میلیارد نفری پای تلویزیون‌ها بنشانند و شمایی از امپراتوری با آن کالسکه‌ها‌ی زرین و ماشین‌ها لوکس و کاخ‌ها و کلیسا‌های مجلل به نمایش بگذارند. من نمی‌دانم ضرورت دیدن این عروسی از سوی اهل گیتی چه بوده و برگزار‌کنندگان چه مقاصدی در سر ...

یک مشروطه‌خواه

از تغییر به اصلاحات و از اصلاحات به مصالحه! «شورای هماهنگی راه سبز امید» شورای هماهنگی جنبش سبز نیست. این را من نمی‌گویم. خود این شورا با مخفی‌بودنش، با تناقض‌هایش در بیانیه‌هایی که منتشر می‌کند و با «سکوت»اش فریاد می‌زند. و چون فقط از جانب بخشی از جنبش سبز سخن می‌گوید، پس نمی‌تواند خود را بیانگر خواست‌های جنبش آزادی‌خواهانه مردم ایران بداند و حق ندارد از جانب جنبش سبز که بسیار متنوع و فراگیر است، امر و نهی کند. «راه سبز امید» فقط یکی از راههاست که از ترس تغییر، به «اصلاحات» بازگشته و از آن نیز به «مصالحه با حکومت» رسیده است و به این اعتبار ...

الاهه بقراط

لقمان را گفتند حکمت از که آموختی، گفت از نابینایان که تا جائی نبینند قدم ننهند. "پروژه الماس فریب" قصه کسانی است که ناخواسته بسوی سراب گام برداشتند، و با گندم‌نمای جوفروش "معامله" کردند. "الماس را فقط می‌توان با الماس بـُرید"، این ادعای سردار سید محمد رضا مدحی (حسینی) سرباز گمنام امام زمان بود که برخی از چهره‌های مشتاق اپوزیسیون وی را از ژرفنای گم‌نامی در سواحل تایلند نجات داده و بعنوان "مـحـقـق" به اروپا آوردند، و ناخواسته همانند مار افعی در آستین پروراندند و نوازش دادند تا در فرصت مناسب نیش زهرآگین خود را در بدن اپوزیسیون فرو برد. این نه اولین ...

عبدالستار دوشوکی

سی و چهار سال از مرگ شریعتی می گذرد. قطعا او یکی مناقشه برانگیزترین افراد در جریان روشنفکری ایران به ویژه پس از استقرار جمهوری اسلامی است. بسیاری از روشنفکران مذهبی سعی کردند از آرا و افکار شریعتی تجلیل کنند و از او یک اسطوره مذهبی/سیاسی بسازند و با عناوین دهن پرکن مانند «معلم شهید» یا «بیدارگر نسل ها» از نقد همه جانبه اندیشه های او جلوگیری کنند. تفکر شریعتی یکی از ویرانگرترین تفکرات در روشنفکری ایران به شمار می رود و دارای انحرافات مهلک برای رشد اندیشه سیاسی در ایران بود. شریعتی با ساختن یک تصویر دروغین، جعلی و در عین حال جذاب از اسلام و مذهب شیعه ...

کوروش از تهران